Is er nog tijd? Een brievendialoog

Lieve Jona,

Tijd is zo'n bizarre constructie als je er over nadenkt. Ooit heeft iemand dus bedacht dat we ons leven in bepaalde afdelingen onderverdelen: jaren, maanden, weken, uren, minuten en seconden. Dat creëert een fundering onder ons leven en geeft een gevoel van controle. Maar is dat echt zo? Is tijd niet juist heel vaak een van de belangrijkste redenen waarom dingen mislukken?

Klimaatverandering

Wetenschappers hebben het er altijd over hoe we bijna geen tijd meer hebben, ze zeggen dat we snel moeten handelen om nog een verschil te kunnen maken. Maar wat moeten we eigenlijk doen met deze zin.

Alles kost tijd en grappig genoeg lijkt het altijd alsof tijd dus het enige is waar we niet genoeg van hebben

Het leven gaat maar door en door en neemt tijd in beslag: school, werk, vrienden of wat dan ook. Alles kost tijd en grappig genoeg lijkt het altijd alsof tijd dus het enige is waar we niet genoeg van hebben.

Soms denk ik het heeft toch allemaal geen nut. De wereld gaat toch naar de kloten. Niks van wat we nu doen, maakt nog een verschil, dus waarom gooi ik mijn principes niet gewoon overboord en doe ik wat ik wil? Klimaatverandering, oorlog, hongersnood, racisme, inflatie, huizenmarkt….- Dingen waar ik toch niks aan kan doen, waar ik geen controle over heb.

Onzekerheid.

Alles wat gebeurt of juist wat nog gaat gebeuren is onzeker. Hoe kun je naar iets uitkijken als je er geen idee van hebt hoe het eruitziet. Dat is een probleem voor me. Ik haat verrassingen, al mijn hele leven. En onze toekomst is één grote verrassing. Dus haat ik de toekomst? Is dat misschien waarom ik zo negatief ben?

Waarom zou ik een kind het leven geven, als het niet van de wereld kan genieten?

Als mensen me vragen of ik later kinderen wil krijgen, is mijn antwoord altijd nee. Meestal zijn mensen dan heel verbaasd en vragen ze naar mijn reden. Ik zeg eigenlijk altijd hetzelfde: “Ik wil geen kinderen in zo'' n onzekere wereld. Waarom zou ik dat doen? Waarom zou ik een kind het leven geven, als het niet van de wereld kan genieten?”

Lieve Roza,

Ik keek vandaag naar een filmpje over klimaatverandering. In het filmpje werd er besproken hoeveel graden de temperatuur op aarde nog gaat stijgen. Nu is de aarde één graad opgewarmd. Bij vier tot acht graden opwarming is er een risico dat de mens zal uitsterven. Als we het beleid dat we nu hebben niet veranderen, is de aarde in 2100 drie graden opgewarmd. Drie graden zou betekenen dat delen van de aarde onbewoonbaar worden en dat er om de haverklap natuurrampen plaatsvinden. Dat lijkt me verschrikkelijk.

Wij zijn degenen die de bomen kappen, wij zijn degenen die ons leefgebied verkleinen

Ik zie een wereld waar mensen steeds dichter op elkaar worden gedreven, als apen die weg moeten uit het regenwoud, omdat er bomen gekapt worden. Wij zijn degenen die de bomen kappen, wij zijn degenen die ons leefgebied verkleinen.

En alle mensen zitten dan op hun kleine kluitje grond, ze proberen krampachtig aan hun leven vast te houden maar het lukt niet.

Alles draait nog steeds om spullen en geld. Kunst bestaat niet meer, of althans niet in de vorm waarin we het nu kennen. Films zijn om te ontspannen, in het theater is alleen nog Shakespeare te zien. Boeken lees je om er later geld mee te verdienen. De mensen moeten overleven, hebben niks om voor te leven. Ze zitten vast in een systeem, waar je maar beter aan mee kunt doen.

Waar ben ik?

Ik heb me teruggetrokken uit de wereld, ik woon alleen. Of misschien met lotgenoten buiten de steden. Ik probeer om me in een bubbel te begeven, het geheel niet meer te hoeven zien, niet na te denken.

Zeker, ik heb me ingezet en verzet. Geprobeerd en geprotesteerd. Mislukt. De tijd dat ik dacht dat ik iets kon veranderen, ligt achter me.

Gewoon om te voelen dat ik niet alleen ben. Het gevoel dat je toch bij elkaar hoort

Lieve Jona,

Vandaag zat ik op mijn fiets en het waaide heel hard, net als bijna altijd in Nederland. Ik ben er inmiddels een beetje aan gewend. Ik keek om me heen om te zien wat andere mensen deden. Hoe zij met deze situatie omgingen. Gewoon om te voelen dat ik niet alleen ben. Het gevoel dat je toch bij elkaar hoort.

Het is wel vreemd dat mensen dat doen. Maar uiteindelijk doen we dat bij bijna alles in ons leven.

In het Duits zeg je: “Wir müssen alle gemeinsam an einem Strang ziehen” en het betekent meer of minder dat we met zijn allen moeten samenwerken om iets te bereiken. Ik vind het een mooie gedachte. Dat we gewoon samen wel iets kunnen veranderen dus.

Alleen maar negatief denken gaat ons niet helpen. Laten we liever om ons heen kijken en ons laten inspireren door elkaar. Uiteindelijk hebben we wel allemaal één doel en dat is onze wereld te redden, voor een goede toekomst. Een toekomst waar we trots op kunnen zijn. Als we iets kunnen doen is het er samen voor zorgen dat iedereen van de aarde kan genieten, want het is echt mooi hier.

Toen ik van mijn fiets stapte scheen de zon en de gracht zag er zo mooi uit. Ik vind de aarde te mooi om niet te redden.

Lieve Roza,

Het is 2027, eindelijk! Gek om te beseffen dat ik pas een half jaar geleden ben afgestudeerd in Maastricht. Het voelt fijn om nu echt zelfstandig te zijn. Ik ben nu helemaal vrij.

Nou ja, echt vrij ben ik natuurlijk ook niet echt. Ik heb het hartstikke druk: acteurs vinden, repetities plannen, subsidie aanvragen, tekst schrijven, muziek maken… Het stuk waar ik nu mee bezig ben gaat over verandering en hoe je jezelf open kan stellen. Eigenlijk over controle, en hoe je die los kan laten.

Misschien dat vrijheid eigenlijk betekent dat je kan kiezen waar je jezelf aan wilt verbinden, wat jij belangrijk vindt

Misschien dat vrijheid eigenlijk betekent dat je kan kiezen waar je jezelf aan wilt verbinden, wat jij belangrijk vindt. In plaats van het clichématige luieren en niks doen, al is dat ook heel belangrijk vind ik hoor.

Ik overweeg om na dit project toch een pauze te nemen van theater, me weer even in het ‘echte leven’ te begeven, ervaringen op te doen, nieuwe dingen te leren en zo. Van de zomer ga ik met drie vrienden een fietstocht maken door Scandinavië, we hebben er erg veel zin in.

Het is zo fijn dat er eindelijk milieubewuste partijen aan het roer zijn gekomen. De subsidie voor vlees wordt afgebouwd, een elektrische auto is eindelijk goedkoper dan een benzineauto, en vliegen wordt duurder. Dat kan natuurlijk allemaal veel sneller en er moet veel meer, maar ik heb goede hoop voor de toekomst. De mensen veranderen, ze zijn opener dan vijf jaar geleden. Ze luisteren eindelijk.

Hoe gaat het met jou?

Liefs Jona

PS Heb jij trouwens al in de nieuwe nachttrein van Amsterdam naar Barcelona gezeten? Ik wil nog graag een keer naar Spanje

Vroeg of (te) laat

Zaterdag 2 april 12:46 - de trein richting Maastricht, net voorbij Utrecht

Lieve Roza,

Het was heel leuk om naar Hengelo te gaan en mensen te ontmoeten die mee hebben gewerkt aan het project! Ineke was heel erg aardig, ze heeft me meegenomen naar een truckersrestaurant waar we veganistisch geluncht hebben. Ze heeft ook een kat, die ze behandelt als een klein kindje. Beppie (kat) heeft zelfs haar eigen kamer, heel lief. Ineke was echt verbonden met de kat, dat ontroerde me.

Nu zit ik weer in de trein, weer zonder mondkapje. Deze keer ga ik naar Maastricht, de eerstejaars hebben een introductieweekend georganiseerd! Vanavond is er een feest met de hele toneelacademie. Ik heb er heel veel zin in. Ook ben ik best wel zenuwachtig eigenlijk, de toekomst van volgend jaar komt steeds dichterbij. Spannend.

Het is wel gek want maar de helft van mijn nieuwe klas zal er zijn; één iemand is afgehaakt en gaat volgend jaar in Arnhem studeren, een ander moest werken, weer iemand anders woont in Wenen en had al kaartjes voor een concert, en een ander was ziek. Gezellige boel… Ik ben heel blij dat ik wel kan gaan.

Het voelt als een logische en rationele keuze

Mijn familie is niet vegan, maar ze eten bijna altijd vegetarisch en vaak ook vegan. Ik ben vegan geworden doordat een vriend van mij er veel mee bezig was. Toen heb ik me er zelf ook in verdiept en sinds vorige zomer eet ik veganistisch. Het voelt als een logische en rationele keuze. Mijn twee voornaamste redenen zijn het klimaat en dierenwelzijn.

Ik ben veel bezig met nadenken over de toekomst. Zowel over mijn eigen toekomst als over die van de wereld, Europa, of Nederland. Laat ik beginnen bij mezelf. De meeste mensen van mijn leeftijd worden wel gedwongen om over hun toekomst na te denken, ze moeten een studie kiezen en als ze dat niet doen moeten ze gaan bepalen wat ze dan willen gaan doen. Zelf heb ik mijn studiekeuze niet als heel lastig ervaren. Als ik ergens ben geweest, een proefles of rondleiding heb gekregen weet ik vrij snel of iets bij me past. Ik heb ook nog het geluk gehad dat mijn middelbare school me verschillende vakgebieden heeft laten zien. Zo kon ik theaterles en abstracte wiskunde tegelijk volgen, in allebei was ik goed en allebei vond en vind ik interessant. Onder theatermensen is er een grap ‘dat je altijd nog wiskunde kunt gaan studeren’ als je audities mislukken, maar voor mij was dat een serieuze overweging, haha.

Ik heb een tussenjaar genomen om me bezig te houden met theater, en daardoor wist ik al vrij snel dat theater me ligt en dat ik het wilde gaan studeren.

..de belangrijkste keuzes in je leven (..) moet je snel en op basis van je gevoel maken

Mijn moeder zegt altijd; de belangrijkste keuzes in je leven (huis kopen, studie) moet je snel en op basis van je gevoel maken. Over onbelangrijke dingen als wat gaan we eten vanavond, mag je je hoofd breken.

Dat vind ik altijd een prettige gedachte, en ik geloof dat het waar is.

Ik vind het leuk om mezelf voor te stellen waar ik over een paar jaar mee bezig zal zijn. Wat voor vrienden ik om me heen zal hebben, waar ik mee bezig ben. Nu ben ik heel veel met klimaatverandering bezig, dus ik denk straks ook in mijn theaterwerk. Ik hoop op een eigen gezelschap, of gastprojecten bij coole groepen. Theater Artemis vind ik bijvoorbeeld echt heel vet, zij maken super leuke jeugdvoorstellingen die ook mega interessant zijn voor volwassenen!

Ik vond je videofragment interessant en verontrustend… De grootste misvatting over klimaatverandering is denk ik dat de mensheid denkt dat dit op te lossen valt met technologie, en dat als we een magisch apparaat hebben dat alle CO2 opslaat, we gewoon door kunnen leven. Dat we vast kunnen houden aan wereldreizen, massa’s spullen kopen en elke dag vlees eten. Wie dat denkt is naïef en immoreel. Het dilemma is dan natuurlijk dat mensen niet van verandering houden, daarom bestaan er geloven die al meer dan 2000 jaar oud zijn. En dat mensen niet de urgentie van de verandering zien of willen zien natuurlijk. Dat laatste werd scherp en pijnlijk blootgelegd in de film 'Don’t look up' van Netflix. In die film komt er een komeet op aarde af, maar de mensen doen alsof die niet bestaat (don’t look up). Uiteindelijk komt de komeet neer op de aarde en is iedereen geschokt. De film is breder te trekken dan klimaatverandering hoor, kijk maar naar Oekraïne bijvoorbeeld…

Voor mij is het ook echt verandering, en niet vermindering

Zelf vind ik het makkelijk om me aan te passen, omdat een aanpassing voor mij meteen een helder doel en uitkomst heeft. Een soort rechtvaardigheidsgevoel waardoor ik dingen ‘verdraag’. Voor mij is het ook echt verandering, en niet vermindering. Ik ben anders gaan eten en meer dingen lekker gaan vinden door mijn dieet. Ik hecht meer waarde aan mijn kleren en spullen die ik heb. Om maar twee voorbeelden te noemen.

Ik denk dat verandering begint bij bewustwording: als je van dingen weet of ze goed of slecht zijn, kan je daar in je hoofd alvast aan wennen, en kom je vanzelf op een dag tot de conclusie dat je met bepaalde dingen moet stoppen.

Wacht. Dat klinkt te negatief. Dat je bepaalde dingen moet veranderen, anders gaan zien, anders gaan leven.

Ik hoop dat het voor meer mensen zo werkt.

... ik maak me veel zorgen over hoe traag de verandering gaat, hoe conservatief de wereld is

Dit klinkt nog best positief misschien, maar ik maak me veel zorgen over hoe traag de verandering gaat, hoe conservatief de wereld is. Dat frustreert me en dan word ik boos. Ik wil dan tegen iedereen schreeuwen dat ze een keer hun hoofd moeten gebruiken en naar de wereld moeten kijken. Maar zo werkt het niet. Ik denk dat je mensen beter zachtaardig kan benaderen, maar dan gaat het wel traag. Daarom hoop ik toch ook op een beetje radicaliteit van de medemens. Want vroeg of (te) laat zullen ze zich aan moeten passen.

Ik ben nu bijna in Maastricht dus ik sluit deze brief voor nu af. Ik ben benieuwd naar jouw standpunten! Tot maandag

Veel liefs

Jona