Beste Karin,

Terwijl ik jouw brief lees, waarin je schrijft over de voetballer die zomaar buiten bewustzijn op het veld neerviel, hoor ik het nieuws over Peter R. de Vries. Gisteren werd hij neergeschoten na zijn werk, vijf kogels kreeg hij, waarvan één in zijn hoofd.

Ik besef me zo goed dat het leven meerdere kanten heeft. Het is niet alleen vrolijkheid en kleur, dat de klok slaat. Er is ook ellende. Deze kan heel diep zijn en soms zit er niets anders op dan leren om te gaan met het lot dat je heeft getroffen. En dat het van belang is dankbaar te zijn voor al het geluk dat op je pad komt.

Wat dat betreft, Karin, denk ik dat je helemaal gelijk hebt. Jij leeft je droom al. Er zijn voor anderen, voor hen klaar staan, je liefde geven en liefde mogen ontvangen is wel zo ongeveer het mooiste dat er is.

Onlangs zag ik een video van Alan Watts. Kern was: leven is geen reis. We groeien op met het idee dat dat wel zo zou zijn: we moeten eerst onze diploma´s halen, werk hebben, goed verdienen, een partner, een huis, kinderen hebben en dan pas, als al die doelen vervuld zijn, zouden we gelukkig kunnen zijn. Maar dat is niet zo, was de boodschap. Zelfs als je al die dingen hebt, kun je je nog steeds ongelukkig voelen, gaf hij aan. Dan zou je kunnen denken dat er misschien toch nog een doel is dat gehaald moet worden. Maar dat is niet zo. Het geluk zit in het nu, in de ogenschijnlijk kleine en o zo mooie dingen om je heen

Het geluk zit in het nu, in de ogenschijnlijk kleine en o zo mooie dingen om je heen. En dat relativeert het belang van dromen of te veel bezig zijn met de toekomst weer. Geluk is er niet pas als je dromen uitkomen, het is er nu al, als je het ziet.

Ziekte heeft me teruggebracht tot de basis en dat is in mijn geval gelukkig zijn met het mooie dat het leven nog steeds wel te bieden heeft.

Wat dat betreft ben ik daar door ziekte nu heel makkelijk in geworden. Ja, ik heb de afgelopen vier maanden enorm fanatiek aan mijn kinderboek gewerkt. Maar nu ik een afwijzing heb gekregen van de eerste uitgever en van de tweede nog steeds niks heb gehoord, gooi ik mijn plannen net zo makkelijk overboord. Ik heb geen zin energie te verspillen aan iets wat niet makkelijk lukt, daar ben ik niet krachtig genoeg meer voor. Ziekte heeft me teruggebracht tot de basis en dat is in mijn geval gelukkig zijn met het mooie dat het leven nog steeds wel te bieden heeft. Dat is de liefde in al haar vormen en de kunst in al haar diversiteit. Daar stijg ik bij op. En al het overige, zoals het volgen van de mode bijvoorbeeld of me al te druk maken over een vriendschap die gestrand is, glijdt nu makkelijker van me af. Niet druk maken over wat er niet toe doet of wat er niet meer is.

Een vriendschap die verdwijnt, wordt vervangen door een nieuwe vriendschap die opbloeit. Zo is het leven. Wordt het kinderboek niks, dan ga ik wel weer mozaïek vazen maken. Dat vind ik zo leuk om te doen. Kringloop-kop-en- schoteltjes in stukjes knippen, mooie glazen steentjes uitzoeken, een bijpassend beeldje erbij voegen en dan van al dat materiaal iets heel eigens te maken. Ik voeg wel wat foto’s voor je toe, dan heb je een idee. Ik heb er nu vijf klaar en er staan vier nieuwe in de startblokken. Mijn vrienden zeggen dat ik moet exposeren, zo mooi zijn ze, zeggen ze. Maar ik heb energie om ze te maken, niet meer om ze tentoon te stellen. Maakt me dat wat uit? Nee. Vincent van Gogh heeft tijdens zijn leven ook niet veel verkocht, zijn werk werd pas na zijn dood populair. Maar hij had het plezier van het maken en ik ook. Dus het plezier zit in het nu.

Iets anders: mooi hè, hoe oprecht en direct kinderen kunnen zijn. Ik snap geloof ik wel een beetje waar de vraag van je vierjarig oppaskindje vandaan kwam of je geen moeder was en waar jouw kinderen waren. Ik heb jaren geleden eenzelfde ervaring gehad met een denk ik toen zevenjarig meisje waar ik op paste. Het was bedtijd, ik hielp haar bij tanden poetsen, daarna ging ze in bad. Ze liet het badwater lopen, schuim erbij, zat erin en toen ik haar een washandje aanreikte, keek ze me met doordringende ogen aan en zei ze:”Maar Mirjam, jij bent ook een mamma”. Ik keek haar aan en vroeg haar wat ze bedoelde en ze zei het nog een keer:”Ik weet niet waar jouw kindje is, ik kan het niet zien. Maar het is echt zo, jij bent ook een mamma.”

Op dat moment met die ene paar zinnetjes raakte ze me echt, want ik voelde meteen wat ze bedoelde. Ik zorgde op dat moment voor haar op een liefdevolle manier, zoals mamma’s dat doen, dus het kon niet anders dan dat ik ook een mamma was. Want mamma’s zijn lief, ik was lief en dus een mamma. Dat was wat ze zei. Dat raakt diep hè?Ik denk dat ze gelijk heeft. Wij zorgen allemaal met liefdevolle aandacht voor onze omgeving, of het nou een vriendin is die verdriet heeft, die knuffel voor je ouders, het is allemaal liefde en mamma-energie. Een vierjarige kan zich nog niet zo uitdrukken als een zevenjarige, maar gezien alles wat jij voor je oppaskindje doet, denk ik dat dat misschien wel is wat ze eigenlijk tegen jou heeft willen zeggen: ’Jij bent ook een mamma, Karin, want jij bent lief.´ Mooi hè?

Angst is een emotie die er mag zijn

Ik heb ook wel wat mamma-energie naar jou ten aanzien van je autorijden 😉 Als ik de kern lees: waarom het autorijden nog niet van harte bij je gaat, is dat angst. Angst is een emotie die er mag zijn. Je kunt nog steeds dingen doen, ook al heb je angst. Dit is wat ik vele jaren geleden heb geleerd toen ik te maken had met angst op mijn werk. Angst bijvoorbeeld om een vergadering te leiden of een moeilijk gesprek aan te gaan. Wat ik toen geleerd heb van een psycholoog zijn de drie minuten meditaties.

Voordat je een lastige situatie in gaat, in jouw geval het autorijden, doe je die meditatie en nadat je eruit komt doe je het weer.

Ik schrijf even op hoe het werkt:

Meditatie 1 (vlak voordat je de situatie in gaat)

Minuut 1

Je benoemt de lastige situatie voor jezelf en merkt op welke reactie dat in je lijf oplevert. In jouw geval: 'Ik ga autorijden en bijv.: het hart klopt in mijn keel, ik krijg zweethanden, mijn handen verkrampen.'

Minuut 2

Je gaat nu focussen op je ademhaling, in en uit. Deze focus maakt je rustiger.

Minuut 3

Je sluit af met een wens, met wat je hoopt dat gaat gebeuren. Bijvoorbeeld: ’Ik wens mezelf toe dat ik ondanks mijn angst ook een moment zal genieten van het autorijden en dat ik trots op mezelf ben dat ik deze uitdaging aan ga.’

Pas na deze bewuste aandacht stap je in de auto. Heb je autogereden, eerst meteen de drie minuten meditatie.

Minuut 1

Beschrijf de situatie en wat je in je lijf voelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik was wel gespannen toen ik de auto instapte en wegreed. Tijdens het rijden veranderde dat in een meer opgewonden gevoel en tegelijkertijd was ik verwonderd dat ik dit toch allemaal deed. Toen ik arriveerde was ik blij dat ik het ergste achter de rug had want het voelde toch wel spannend ook al ging alles goed.'

En: Je voelt bijvoorbeeld dat je wat bloost van inspanning, dat er ook wat spanning uit je lijf is weggevloeid, omdat het is gelukt, etc

Minuut 2

Je focust op de ademhaling. Dit maakt dat je in het nu bent. Het autorijden is voorbij. Je mag nu voelen wat bij de huidige situatie past en de rust van de ademhaling voelen.

Minuut 3

Benoem wat je hebt geleerd en eventueel wat je de volgende keer anders gaat doen. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb geleerd dat ik kan autorijden ook al voel ik me angstig. Al had ik iemand naast mij zitten, ik heb het allemaal zelf gedaan. Een volgende keer ga ik eens alleen een stukje rijden’.

Deze meditaties zijn op meerdere manieren nuttig. Je leert in het nu te zijn, je leert snel te schakelen doordat je dat tijdens de meditatie ook doet. Tenslotte zijn er positieve affirmaties en leerpunten.

Het heeft mij geleerd veel adequater in moeilijke situaties te staan. Ik hoop dat het jou ook iets brengt. Als je het uitprobeert, schrijf me alsjeblieft wat het effect bij jou is. Overigens is dit wel een techniek die je vaak moet toepassen voordat het effect heeft. Ik ben heel benieuwd.

Ik heb geen kinderen nodig om gelukkig te zijn

Zelf heb ik overigens niet zo hoeven knokken om me al dan niet aan te sluiten bij vriendinnen die wel kinderen hebben. Ik heb een qua leeftijd vrij gemêleerde vriendengroep: nu van 40 tot 80 jaar. Sommige vriendinnen hebben de kinderen al lang de deur uit, andere hebben geen kinderen gekregen en de vriendin die wel een dochter kreeg, weet het ook goed te relativeren, beeldt het moederschap niet als de grootste zegen uit. Dus in dat opzicht veranderde er voor mij gelukkig niks toen ik kinderloos bleef. Het enige wat ik wel moeilijk vond was dat door mijn keuze mijn moeder en de moeder van mijn vriend nooit oma zijn geworden, terwijl ze dat wel graag hadden gewild. Maar daar ben ik op een gegeven moment overheen gestapt. Kinderen krijg je omdat je ze zelf wilt, niet omdat je een ander gelukkig wilt maken. Ik heb achteraf nooit spijt gekregen van mijn keuze, want dat was wat sommigen ook wel tegen mij zeiden: je wilt ze nu niet, maar later zul je ze missen en dan kan het niet meer. Het gaat voor mij niet op. Ik heb geen kinderen nodig om gelukkig te zijn. Al denk ik zeker wel dat ik van mijn kinderen gehouden zou hebben, had ik ze gekregen.

Die verharding in de maatschappij waar je over schreef, herken ik wel. Het is of voor of tegen het beleid, zo lijkt het wel. Het heeft zoveel met persoonlijk gezichtspunt te maken, begin ik te beseffen. Ik ben ziek, bang voor corona en daarmee al gauw blij met de maatregelen. Maar mensen die gezond zijn, niet houden van overheidsbemoeienissen, willen graag hun vrijheid in keuze houden en voelen zich te veel gedwongen in wat ze moeten doen. Niet kunnen reizen zonder negatief testresultaat, anderhalve meter afstand houden noem maar op.

Ik volg de ‘tegen groep’ op social media platformen en het valt me op dat ze sowieso kritisch kijken naar de overheid. Miljarden die verdwijnen, Siewert die dikke winst maakt met de mondkapjes, Siegrid Kaag die bemoeienis heeft met de inhoud van een documentaire die over haar wordt gemaakt, Mark Rutte die geen actieve herinnering heeft, Hugo de Jonge die beloofde dat niemand zich indirect gedwongen hoefde te voelen een prik te nemen wat niet waar bleek te zijn en zo gaat de kritiek nog wel even door. Als ik het zo op een hoop veeg, dan is dat inderdaad heel wat.

Ik keek niet super kritisch naar de overheid

Ik zag het zelf ook wel. Lange tijd heb ik ernaar gekeken als: ’Waar gehakt wordt, vallen spaanders.’ En: ‘De overheid bestaat uit mensen. Mensen maken fouten, dus de overheid ook.’ Ik keek niet super kritisch naar de overheid, misschien mede omdat ik er zelf jarenlang heb gewerkt. Onze organisatie werkte voor zover ik kon zien integer en dus geloof ik in de overheid.

Maar ik ben onlangs in het boek ‘De meeste mensen deugenˋ begonnen en de stelling daarin is dat mensen wel deugen, maar dat de boel onder invloed van macht (wat overheid ook is) mis gaat. Mensen zullen uit zichzelf niet snel moorden, maar onder invloed van macht, zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, doen ze het wel. Zo gaat bij onze overheid ook het een en ander fout. Neem nou de toeslagenaffaire, waarbij discriminatie leidt tot criminalisering van burgers. Of hoe lang het heeft geduurd dat er naar de inwoners in Groningen werd geluisterd die te maken hadden met ernstige aardbevingsschade? Dat deugt niet en zou anders moeten.

Dus misschien heeft die tegenbeweging daar toch wel een punt. Ik denk dat het goed is dat op een of andere manier de macht van beslissers in Den Haag beter wordt beïnvloed, dat er eerder wordt geluisterd naar het tegengeluid. Want een overheid moet ten dienste staan van de samenleving. Ik begrijp nu dat de mensen die andere standpunten hebben als ik deze ook vanuit een betrokkenheid hebben, omdat ze dingen willen verbeteren en dat er soms bij nader inzien een leerzame kern van waarheid in zit.

Jij spreekt over een verharding bij klanten van je vriendin. In een enkel geval zie ik ook een uitbarsting, bijvoorbeeld een woedeaanval, in mijn omgeving. Maar meer nog tonen vrienden hun kwetsbaarheid aan mij. Ik heb meerdere keren gehad dat iemand begint te huilen bij mij, omdat het leven even te zwaar is. Ook ik heb dat een paar keer gedaan. Niet vanwege corona, maar vanwege mijn ziekzijn, dat er voor mijn gevoel nog wel een paar keer harder in hakt. Wat ik dan tegelijk merk is hoe begripvol we voor elkaar zijn, hoe open we onze verhalen vertellen, hoe we elkaar snappen, met elkaar meeleven. Alleen in een diepe warme vriendschap durf je je zo bloot te geven dat je elkaar je tranen toont. Ik voel me zo dankbaar dat ik dit soort vrienden om me heen heb.

Ze wilden bij Schrijven naar de Toekomst dat we het ook over de toekomst hebben, hoe onze gedachten zijn hoe het bijvoorbeeld met de wereld verder gaat. Eerlijk gezegd weet ik het echt niet. Zal het tegenover-elkaar blijven bestaan? Of zal het straks allemaal snel weer normaliseren, als corona eenmaal onder controle is? Ik weet het niet. Ik vermoed toch wel dat de scherpste randjes er straks af zijn. Mensen zijn veerkrachtig. Net zoals Nederland snel herstelde na de Tweede Wereldoorlog. Het gewone leven krijgt weer meer vorm, waardoor er minder reden zal zijn tot klagen.

Toch is de politiek nog niet voldoende vernieuwd en door corona is er nu wel een groep kritische burgers ontstaan, die elkaar weten te vinden op platformen. Ik vermoed dat de politiek rekening moet houden met een sterker georganiseerde groep mensen, die hun geluid zal blijven laten horen. Dus de demonstraties zullen blijven, er zal wel een bepaalde onrust en ongenoegen blijven, vermoed ik. Dat hoeft op zich niet verkeerd te zijn. Het is misschien het kritische geluid dat de politiek hard nodig heeft.

Goed, ik laat het hier eerst weer bij. Fijn je leven zo te volgen, een inkijkje te krijgen. Fijn dat je je ouders weer kunt knuffelen. Doe het vaak, doe het lang en intensief, geniet van elkaar!

Tot onze volgende brief, Karin.

Groetjes, Mirna