Beste Saeed,

Veel dank voor je bespiegelingen op The great Gatsby. Ik ben behoorlijk aan het worstelen met de vertaling naar theater, zeker voor jongeren. De roman is prachtig geschreven, vol associaties en beschrijvingen en biedt zoveel verschillende manieren van kijken en lezen. Een toneeltekst heeft hardere keuzes nodig, moet eigenlijk 'platter' zijn, met het risico dat de diepere laag verloren gaat of juist te dik bovenop ligt. Ik moet de tekst geweld aan doen om er theater van te maken, maar ik wil hem ook in ere houden. Dat is een uitdaging.. Ook moet ik ernaar kijken door de ogen van de jongeren die de tekst gaan spelen. Zij moeten zich ertoe kunnen verhouden, zich kunnen transformeren naar de personages. Mooi dat je zegt dat de roman het bewijs is van een heel tijdperk. Dat is toch van een ongekende kracht, dat je iets schrijft dat bewijs van een tijdperk wordt? Ik ben benieuwd welke literatuur en kunst bewijs van onze tijd gaan worden. Welke boeken worden over een eeuw nog steeds gelezen? Ik lees nu graag de boeken van Sally Rooney, zij schrijft ogenschijnlijk makkelijk en simpel, maar ze maakt de worstelingen van haar generatie zo goed voelbaar. De binnenwerelden van haar personages zijn zo dichtbij, dat het is alsof je erbij bent. Daarnaast schept ze tevens een afstand die ervoor zorgt dat je als lezer ook 'beschouwt', op een dieper niveau. Ik vind het knap als het je lukt als schrijver die twee niveaus aan te spreken bij de lezer.

Het klassenverschil in The great Gatsby is ook nu nog aan de orde. Deze week stond in de krant dat waar je wieg stond in Nederland nog steeds beslissend is voor de hoogte van je inkomen later. Zoals het Nederlandse spreekwoord luidt: 'wie voor een dubbeltje geboren wordt, wordt nooit een kwartje'. In Amerika zou men dat spreekwoord nooit gebruiken, daar is the American dream het credo. Je moet erin geloven dat je een kwartje zult worden. Ten koste van alles. Ik las ook in een essay van Jia Tolentino, een Amerikaanse schrijfster die een boek vol essays schreef over het internet, dat de kracht van het kapitalistisch systeem is dat wij constant bevrediging najagen, maar die nooit helemaal vinden, waardoor we blijven jagen (en kopen). En daar is het internet natuurlijk een uitwas van; een manier om contact, liefde, erkenning, roem enzovoort te vergaren, maar nooit helemaal, nooit echt. Ik weet niet of er iets gaat veranderen na de coronacrisis en de verliezen zijn geteld. Ik heb ook in mijn eigen leven geleerd dat de mens met macht er alles aan doet om die te behouden en er baat bij heeft het systeem dat die macht ondersteunt in tact te laten.
En dat de mensen in dat systeem te bang zijn voor wat er zal zijn zonder die veilige, overzichtelijke structuur.

Ik zie veel mensen steeds achterdochtiger worden over het beleid van regeringen met betrekking tot corona. Aangejaagd door fake news, populistische types en onzekerheid geloven ze dat we voor de gek worden gehouden. Dat de regering ons wil manipuleren en onderdrukken. Ze geloven dat het virus niet bestaat en dat er een verborgen agenda is. Ik ben benieuwd hoe deze beweging zich gaat ontwikkelen. Gaan deze mensen steeds radicaler worden of is het een tendens die ook weer zal kalmeren?
Het idee dat er niet meer zoiets bestaat als een feitelijke waarheid, of een gemeenschappelijke consensus over wat een 'feit' is vind ik wel angstaanjagend. Het gaat niet meer om wat er daadwerkelijk aan de hand is, maar om wat je gelooft dat er aan de hand is, of nog erger: Of je het eens bent of oneens met wat er aan de hand is. Als je het positief bekijkt (laat ik dat eens proberen) is dit wel de tijd van 'het verhaal', iedereen zoekt naar een kloppend narratief, een verhaal dat bij hem past, waar hij of zij zich bij thuis voelt; een geloof.

Denk je Jemen ooit nog te bezoeken? Wat mis je het meest? Mooi hoe Nizan anders over zijn land en Europa gaat denken door het in een ander perspectief te zien. Ik denk dat veel mensen dat niet kunnen, Nederlanders zijn er ook niet zomaar toe bereid de gruwelen van ons verleden onder ogen te zien. Of ze voelen zich er geen deel van, ze zijn niet verantwoordelijk. Ik denk dat het van belang is te voelen dat iedereen deel uitmaakt van de geschiedenis, dat maakt je niet persoonlijk verantwoordelijk, maar wel collectief.

Tja, roem.. Ik heb als klein meisje wel gedacht dat roem het hoogst haalbare was, maar ben daar gelukkig snel van teruggekomen.
Wat mij fascineert aan Marilyn Monroe heb ik heel lang niet goed kunnen duiden. Ik denk nu, op mijn 41e, dat het vooral het feit is dat ze door iedereen wordt toegeëigend, dat haar lichaam en haar identiteit zijn gekaapt en geconstrueerd en weer opnieuw zijn geconstrueerd in onze tijd; nu zien we haar als de miskende denker met de gehavende ziel, omdat die identiteit past bij onze projecties. En ik denk dat deel van het vrouw zijn (nog steeds) is dat je moet leven met de projectie en de druk van de mannenblik.
Dat een vrouw, meer dan een man, zich moet voegen naar maatschappelijke maatstaven en 'formats'. Zo moeten we nu toegewijde moeders zijn met bloeiende carrières ernaast en een verzorgd, gezond en fit lichaam.

En tja, de liefde. Ik denk dat er inderdaad een vorm van gelijkheid nodig is. Dat er geen inferieur en superieur moet zijn. Maar dat zijn natuurlijk wel de mechanismen waar we naar grijpen bij de onzekerheid die komt kijken bij de relatie tot een ander mens.
Er is een grote mate van vertrouwen nodig, in wie je zelf bent, om niet de ander nodig te hebben om je volledig te voelen.
Ik vind het leukste en het verschrikkelijkste van de liefde het 'niet weten'. In deze tijd wordt er veel meer en langer gedatet, door de apps die we tot onze beschikking hebben; kapitalistische liefde; je kan eindeloos door selecteren in de illusie dat je dan bij het beste van het beste uitkomt. Voordeel is dat je mensen ontmoet die je anders nooit was tegengekomen in je eigen sociale cirkel. Maar wat betekent een ontmoeting, als er duizenden andere mogelijke ontmoetingen onder de knop zitten?

Jammer dat ik de voorstelling op het Fringe festival niet heb gezien! Ik ben benieuwd naar de tekst.

Fijn toch, dat je kan slapen en zo even kan ontsnappen, dat lijkt me een gezonde manier om dat te doen.
Ik ben daar wel een beetje jaloers op.

Eigenlijk schrijven we al een soort van tekst nu samen, met deze brieven.

Groet,
Marjet