Hoe kijk jij terug op afgelopen jaar?

Dag Louis,

Dank je wel voor je ontzettend lieve brief, je warme woorden en het gelukspoppetje. Die hangt nu bij de foto en de rouwtekst van mijn zus. En dank ook aan die lieve goede Sint! Met zijn rijmelarij en chocolade weet die kennelijk precies waar ik warm van loop.

Ik kon niet echt begrijpen dat mijn ouders niet bij hun kinderen en kleinkinderen wilden blijven

Hoe was de kerstperiode voor jou? Heb je die nog kunnen vieren in jullie ouderlijk huis of was het huis inmiddels al over naar de nieuwe eigenaren? Ik herken je gevoel wel, hoor. Het is ook raar om al die spullen met al die herinneringen op te ruimen. Maar misschien was het ook wel juist een manier om mooie en fijne herinneringen op te halen en nieuw leven in te blazen? Je schrijft dat je ouders ver weg gaan wonen; misschien wel in het buitenland? Mijn ouders deden dat namelijk toen ze met pensioen gingen: ze vertrokken met hun hele hebben en houden naar Curaçao. Mijn moeder zei daarbij: 'We gaan toch niet hier zitten wachten totdat jullie een keer naar ons toekomen, dus we gaan gewoon weg, eropuit, een nieuw leven'. Achteraf realiseer ik me dat ze dat waarschijnlijk niet zo gezegd heeft, maar dat dat was wat ik hoorde. Ik kon niet echt begrijpen dat mijn ouders niet bij hun kinderen en kleinkinderen wilden blijven.

Ze hebben uiteindelijk bijna tien jaar op Curaçao gewoond en een heerlijke tijd gehad. Ik bezocht hen regelmatig, minimaal één keer per jaar, en dat was echt een zegen, om op zo'n mooie plek een tweede thuis te hebben. Als ik nu naar de foto’s kijk, dan zie ik hoe vol leven, gezond en gelukkig mijn ouders daar waren. Wat jij zegt: een nieuw avontuur in de herfst van je leven! Met terugwerkende kracht gun ik hen dat met heel mijn hart. Ik hoop dat het voor jou uiteindelijk ook zo gaat voelen, al zie ik dat jij er al een stuk volwassener mee omgaat dan dat ik dat destijds kon.

Mijn hoofd was zo moe van alles dat ik wel een break kon gebruiken

Ook deze brief duurde even. December was een ontzettend drukke maand, want ik besloot spontaan de week voor kerst op vakantie te gaan met een vriend. Mijn hoofd was zo moe van alles dat ik wel een break kon gebruiken. We zijn vijf dagen naar Marrakesh geweest, een fantastische stad. Het was mijn eerste keer in Marokko en wat ik ervan hoopte bleek ook waar te zijn: prachtige landschappen, warme en vooral grappige mensen, mooie architectuur, rijke culturele geschiedenis, heerlijk eten. Het was de perfecte get-away om even helemaal uit de 'toestanden' van hier te stappen. Het hotel had een grote tuin en zwembad, als een oase midden in de medina. We konden dus regelmatig even uitpuffen van de chaos die die stad is. Ik kwam daardoor wel iets uitgeruster terug dan jij van Lissabon, denk ik. En je schrijft dat je naar Denemarken bent geweest; dat moest vast knus geweest zijn in deze periode. (Ik vraag me meteen af hoe het komt dat je daar vriendinnen hebt wonen, maar dat moet je me nog maar eens vertellen.) Hou je eigenlijk van reizen? Ik denk het wel…

Onlangs realiseerde ik me dat ik op een nieuwe manier heb leren kijken naar onze familie

De kerstperiode was natuurlijk raar, maar ook oké. Mijn ouders wilden geen kerst 'vieren' dus zijn gevlucht naar een hotel. Ik ben naar mijn jongste broer gegaan en heb vooral lopen keten met mijn nichtjes. Op derde kerstdag zijn we met zijn allen samengekomen om te vieren dat mijn ouders die dag 50 jaar getrouwd waren. Dat was fijn en ontspannen, eigenlijk. Niemand gaat het grote verdriet uit de weg, maar we hebben het er ook niet de hele tijd over. En dat voelt heel natuurlijk. Ik geloof echt dat deze moeilijke periode ons dichter bij elkaar heeft gebracht. Onlangs realiseerde ik me dat ik op een nieuwe manier heb leren kijken naar onze familie. Lange tijd ben ik ervan overtuigd geweest dat we een nogal disfunctioneel gezin waren. Maar eigenlijk is dat helemaal niet zo. Ja, we zijn allemaal rare vlegels en er is behoorlijk wat 'gevochten' toen we nog allemaal bij elkaar woonden. Maar door de bank genomen is er echt wel met liefde en aandacht voor ons gezorgd, hebben we veel zorgeloze jaren gehad en hebben mijn ouders het goed gedaan. Ik ben trots en zij volgens mij ook.

Iets wat ik onlangs leerde: doe niet aan goede voornemens, maar kies een thema om op te focussen

Ja, het einde van het jaar (en nu het begin van een nieuw jaar) maakt me nu eenmaal ook nostalgisch. Zeker een jaar als dit, eentje met veel verlies. Maar ik heb ook veel om mee te nemen. Hoe kijk jij terug op afgelopen jaar? Wat laat je achter en wat neem je mee? Iets wat ik onlangs leerde: doe niet aan goede voornemens, maar kies een thema om op te focussen. Mijn thema voor dit jaar is gezondheid: goed eten, slapen, bewegen en mentaal. Moet eerlijk zeggen dat het niet meteen goed gaat. Eergisteren struikelde ik, niet één maar twee keer zo ernstig dat mijn enkel flink gekneusd is en ik nu met een kruk loop. Weer niet naar de sportschool dus!

Hoe gaat het verder met je, Louis? Hoe voel je je hier in de buurt? Hoe is het met die leuke labradorvriend van je? De koffie moet er nog van komen, maar dat komt goed.

Liefs,

Een traan over mijn wang

Beste Deem,

Ik begrijp heel goed dat na deze hectische periode het schrijven en versturen van een brief geen prioriteit voor je was. En stel dat je wel tijd had gehad, dan was het heel normaal als het niet een samenhangend verhaal zou zijn. Toch moet ik mijn complimenten aan je geven over hoe en wat je hebt geschreven. Ik had kippenvel na het lezen van je brief. Jouw prachtige warme woorden over je zus straalden van het papier.

Wat je schrijft is zo puur en eerlijk

Alles wat je voelde, van intens verdriet tot kracht en de band van jullie familie, heb je fenomenaal op papier gezet. Wat je schrijft is zo puur en eerlijk. Bij de herinnering van jou en je zus in bed had ik zelfs een traan over mijn wang. Toen ik het las voelde het alsof de cirkel rond was. Hoe was dat voor jou? Het overlijden is tragisch en verdrietig, maar je beschrijft zoveel waardevolle gesprekken, gevoelens en familiegebeurtenissen. Je mag trots zijn. Op jezelf en je familie!

Het leven blijkt maar weer eens niet vanzelfsprekend te zijn. En dat rouw de achterkant van liefde is, daar ben ik het eens. Niet omdat ik denk dat je pijn hoort te hebben bij rouwen. Rouwen is voor mij iets van liefde en het beseffen dat dat er niet meer gaat zijn. Rouwen is voor mij dus niet alleen pijn maar ook loslaten, herinneringen, warme gevoelens, maar met name alles tegelijk.

Als ik eerlijk ben heb ik nog nooit iemand verloren die heel dichtbij stond. Wel al mijn opa’s en oma’s zien gaan en tijdens mijn werk dichtbij intense rouw geweest. Mijn moeders moeder is in augustus 2021 overleden. Het verdriet, maar ook de warmte en liefde van mijn moeder deden mij ook wat. Allerlei gevoelens en manieren van omgaan hiermee.

.... [ik ben] van mening dat menselijkheid in de zorg moet kunnen

Vanuit de opleiding krijgen we geleerd dat wanneer je zorg levert aan rouwende mensen, je je eigen gevoelens moet tonen. Het zien dat mensen niet alleen zijn, dat de situatie verdrietig is en het delen van emoties zorgt voor betere zorg. Daarnaast ben ik van mening dat menselijkheid in de zorg moet kunnen. Gelukkig deel ik vaak mooie en gelukkige momenten binnen mijn werkveld. Hoewel het ook heel bijzonder is om als zorgverlener tijdens rouw zorg te mogen verlenen. Ik vind het mooi hoe je schrijft over zorgverleners, lang niet iedereen doorziet dat wij behalve medische handelingen ook veel mensenwerk doen. Daarnaast ben ik blij dat je dit zo hebt ervaren. Dit gunde ik je ook.

Ik zal in deze decemberperiode een kaarsje voor je zus branden.

Om op je vragenvuur terug te komen. Ik ben heerlijk naar vriendinnen in Zweden geweest en daarna met vrienden naar Portugal. Dit was meer een stedentrip en ik moet eerlijk zeggen dat ik niet bepaald uitgerust terugkwam. Wel vol nieuwe verhalen en mooie herinneringen, gelukkig. Ga jij nog iets doen/weg tijdens Kerst en Oud & Nieuw?

Daarnaast hebben mijn ouders het ouderlijk huis verkocht en help ik ze met dozen en spullen inpakken. Ik moet eerlijk zeggen dat het nostalgisch voelt. Ook gun ik mijn ouders dit nieuwe avontuur. Ze gaan alleen wel ver weg wonen, dat betreurt me met vlagen.

Dit cadeautje gaat om het gebaar

Mijn vraag aan jou is of je in de Sint gelooft?
Zo niet dan is dat niet erg. Beloofd!
HulpSint vindt rijmen gewoon ontzettend fijn
en hoopt dat die je kan verblijden met wat klein(s)
Dit cadeautje gaat om het gebaar
het is wel een beetje laat niet waar
Sint is allang naar Spanje toe
Samen met zijn paard en de hele Pietencrew

Lieve Deem,
Bedankt voor je open, krachtige, emotionele brief. Ik kijk er ook naar uit om koffie met je te drinken. Laat jij weten wat past/waar jij aan toe bent?

Wie weet tot snel en anders tot de volgende brief.

Liefs, LouisB

Haar laatste nacht

Dag Louis,

In gedachte ben ik al zeker een keer of vijf aan deze brief begonnen. Ik heb ook zelfs een beginnetje van een eerdere versie op mijn computer staan. Maar die verzandde al snel in een ingewikkeld verhaal over mijn familiegeschiedenis.

Je hebt lang moeten wachten op een nieuw bericht van mij. Maar ik weet dat je het begrijpt. Nog dank voor je lieve kaartjes. Sinds het overlijden van mijn zus ben ik overspoeld. Lieve berichten, bloemen, kaartjes, eten. Ik heb echt veel lieve mensen om me heen.

Zelfs de woorden 'u komt snel te overlijden' leken niet bij haar aan te komen

Het is uiteindelijk allemaal heel snel gegaan. Veel sneller dan dat mijn zus had verwacht. En wij ook. Ze kwam met complicaties van de medicatie in het ziekenhuis terecht en het ging snel bergafwaarts. Ze had na een paar dagen een opleving en er leek ineens toch hoop dat ze nog naar huis zou kunnen gaan. Maar het bleek de laatste kick die haar lijf nog kon geven. Ik was bij haar toen de artsen aan haar bed stonden en haar probeerden uit te leggen dat ze niets meer voor haar konden doen, behalve pijnbestrijding met morfine. Zelfs de woorden 'u komt snel te overlijden' leken niet bij haar aan te komen. Ze kon het gewoon niet geloven. Mijn zus is een echte rasoptimist, moet je weten. Ze zag de wereld altijd net een beetje anders, gekleurder, dan wij. Dus ook nu geloofde ze dat ze nog wel even had. En ze hield zich sterk, grapjes maken tot het laatst. Het besef dat ze kwam te overlijden drong pas tot haar door toen we aan haar bed zaten, mijn ouders, mijn broers en ik. We hebben het toen nog eens rustig uitgelegd, wat er aan de hand was. Het was zo'n bijzonder moment. Intens verdrietig en tegelijkertijd zo krachtig. Ik voelde tot diep in mijn vezels wat onze familieband, onze gezinsband eigenlijk betekent. Wat onvoorwaardelijke liefde is. Daar, bij haar, met mijn bloedverwanten, heb ik het gevoeld.

Ik was bij haar, in de nacht, in haar laatste nacht

We hebben die avond afscheid van haar genomen in de veronderstelling dat we haar de volgende ochtend weer zouden zien. Ik bood haar aan om te blijven slapen, dan was ze niet alleen, maar dat hoefde niet. Ze was moe, zei ze. Een paar uur later, toen ik net in bed lag, belde de verpleegkundige. Mijn zus had gevraagd of ik toch wilde komen. Ze was onrustig en had pijn. Dus ik ben meteen gegaan. Toen ik bij haar kwam, was ze in een onrustige slaaptoestand, maar ze werd al gauw rustiger toen ik aan haar bed ging zitten en tegen haar praatte. En binnen een uur is ze ingeslapen. Redelijk rustig. Gelukkig niet alleen. Ik was bij haar, in de nacht, in haar laatste nacht. Zie je, toen ik klein was, was ik vaak bang ’s nachts. En bijna elke avond kroop ik bij mijn zus in bed. Zij troostte me altijd, knuffelde en stelde me gerust. En nu, nu kon ik er zijn voor haar.

Ach Louis, ik heb nog nooit zoveel emoties in één moment gevoeld. Het was de eerste keer dat ik iemand zag sterven, voor het eerst een dierbare. Ik voelde angst, opluchting, trots, ontzetting, ongeloof, liefde, dankbaarheid en rust.

Uiteindelijk heeft ze maar vijf dagen in het ziekenhuis gelegen. En weet je wat me het meest bijblijft? De zorg en aandacht en medemenselijkheid van alle dokters en verpleegkundigen daar. Ze zijn allemaal zo fantastisch geweest op het moeilijkste moment in ons leven. Ik had me nooit gerealiseerd dat in een ziekenhuis werken ook (vooral) mensenwerk is: het aanvoelen, helpen, ondersteunen, begeleiden van mensen en hun emotionele en geestelijke welzijn. Ik voel me een beetje naïef als ik dit opschrijf, want dat wist jij natuurlijk al lang. En kennelijk ben ik gezegend genoeg dat ik nooit zulke intense medische 'trajecten' heb hoeven meemaken. Ik ben alle mensen in het ziekenhuis echt zo zo dankbaar voor wat ze voor ons hebben gedaan.

.... als ik aan mijn zus denk, voel ik alleen maar liefde

Het is inmiddels zo'n vijf weken geleden dat we haar hebben begraven. Het was echt een heel mooi afscheid. Ook iets wat we samen, met haar man en kinderen, mijn broers en mijn ouders hebben gedaan. Ik denk er met warmte aan terug. Rouw is de achterkant van liefde, hoorde ik laatst ergens. Maar ik voel vooral liefde, weinig pijn of verdriet. Ja, mijn brein functioneert niet normaal en ik ben snel moe, maar als ik aan mijn zus denk, voel ik alleen maar liefde. Voor die gekke, vrolijke, kleurrijke, fantasievolle, zorgzame, veerkrachtige, grappige vrouw die ze was. Mijn grote zus.

Er valt nog zoveel te vertellen en te bespreken. (Heb jij wel eens een dierbare verloren? Hoe gaat het met je? Heb je al vakantie gehad?) Maar voor nu laat ik het hierbij.

Tot de volgende!

Liefs, D.

Ps. Deze brief schreef ik in één ruk, het moest me kennelijk van het hart.

Ps. De film Earthrise duurt maar een klein half uurtje. Is echt de moeite 😊

Hopelijk treffen we elkaar over niet al te lange tijd. Ik was wel in voor een kop thee.

Mijn ouders bewaarden echt alles...

Lieve Maria,

Sorry voor het weer lange uitblijven van mijn brief, het bleef druk, en nu het ouderlijk huis binnen enkele weken leeg opgeleverd moet worden, is die drukte alleen nog maar toegenomen.

Goed dat je me uitlegt over de chronische infectie en dat de klachten lijken op die van een chronisch vermoeidheidssyndroom. Natuurlijk wilde ik een deel van die documentaire zien.

Over 2,5 weken, na Kerstmis, gaan we inderdaad naar de familie van Lucia in Argentinië.

.... heerlijk om je even midden in de winter onder te dompelen in zomerse temperaturen

Ik ben wel toe aan een kleine twee weken Argentinië, met wat geluk gaan we ook naar de kust, het hangt er van af want Lucia's moeder is ziek, ze heeft al heel wat chemotherapiekuren erop zitten en de focus ligt vooral op het kijken hoe het met haar gaat. Maar even twee weken 30+ graden heb ik ook wel zin in, het is heerlijk om je even midden in de winter onder te dompelen in zomerse temperaturen. Heb jij leuke herinneringen aan Peru, je schrijft dat je Pedro's familie daar bezocht? En ook familiebezoek in New York en Barcelona? Fijn inderdaad dat zijn moeder en zus hier wonen, Pedro spreekt natuurlijk ook goed Nederlands als hij hier sinds zijn achtste woont.

Ik ben net als jij flexitariër, ik mijd vlees uit de bio-industrie, af en toe eet ik biologisch vlees of een stukje vis. In Argentinië is dat altijd een issue, ik maak er geen gedoe van, maar al die kilo’s vlees die daar op de barbecue komen, daar heb ik wel moeite mee. Vlees eten is een soort cultus daar, mensen kunnen eindeloos praten over hoe ze hun vlees barbecueën en op andere manieren vlees bereiden. In Peru zal het ook wel populair zijn. Mijn beste wapen is af en toe een lekkere vegetarische schotel maken voor de hele familie, wat ze wel kunnen waarderen. Ik denk dat ik deze reis mijn eigen burgers van linzen of sojabonen ga maken en wie weet kan ik ze daar ook toe verleiden.

Wat leuk dat je paard gereden hebt! Zelf ben ik nooit zo’n 'paardenmeisje' geweest maar las met plezier, jaren geleden, het boek The Horse Whisperer van Nicolas Evans, over een paardenfluisteraar, die een gewond paard en feitelijk ook zijn gewonde baasje, een tienermeisje, erboven op moet zien te krijgen. Van het hectische New York voert het boek je mee naar het rustige en pittoreske Montana. Ik denk dat jij als paardenliefhebster dit boek mooi zult vinden, misschien ken je het al. De Nederlandse titel is De paardenfluisteraar.

Arme moeders die geacht werden achter elkaar kinderen te baren

Jouw vader komt uit een gezin met dertien kinderen schrijf je, een katholiek gezin? Mijn moeder komt uit een gezin van negen, haar stiefmoeder uit een gezin van zestien. Arme moeders die geacht werden achter elkaar kinderen te baren, lijkt me. Ikzelf kom uit een nest met vijf kinderen, ik ben de jongste. We zijn over het algemeen internationaal gericht, mijn oudste zus woont alweer bijna vijfenveertig jaar in Frankrijk met haar man, kinderen en kleinkinderen, zus nummer twee is getrouwd met een man uit New York state, zus nummer drie met een Nederlander maar ze hebben wel een buitenhuis in Frankrijk, mijn broer is hertrouwd met een Nederlandse maar daarvoor met een Française, en mijn verhaal ken je. Desondanks is ons leven nu erg op Breda gericht omdat we om beurten naar mijn moeders verpleeghuis gaan en het huis leeg moet. Ik ga het ouderlijk huis wel missen, maar zal ook blij zijn als de klus van het opruimen/ leegruimen erop zit, mijn ouders bewaarden echt alles…

Met Lucia spreek ik meestal Spaans. Voor haar 'inburgering' zou Nederlands beter zijn, maar met haar cliënten in de thuiszorg spreekt ze al dagelijks Nederlands en dat vindt ze welletjes. Ik vind het zelf wel leuk Spaans te spreken, zo blijf ik het goed oefenen.

De laatste tijd schiet meditatie erbij in, ik heb er de energie niet voor met zo’n drukke agenda, juist dan zou meditatie rust kunnen geven maar ik pak het wel weer op als ik wat meer rust heb.

Je schrijft dat door je ziek-zijn er niet veel vrienden zijn overgebleven. Wat triest is dat. Gelukkig heb je Pedro en zijn familie hier en lieve buren, en hopelijk nog een handjevol mensen die je steunen.

.... ik investeer eerlijk gezegd weinig in vrienden

Ik ben niet iemand met heel veel vrienden, ik ben meestal druk bezig en investeer eerlijk gezegd weinig in vrienden. Ik ga af en toe naar een eetclubje en zie daarbuiten wat vriendinnen, maar zeker door het mantelzorg-verhaal in combinatie met werk en privé thuis is daar weinig tijd voor. Ik mis het wel een beetje.

Heb je plannen voor Kerstmis en oud en nieuw? Vier je dat samen met Pedro?

Als mijn moeder zich oké voelt, haal ik haar de 25^e op en komt ze bij ons thuis eten, samen met Lucia, mijn Amsterdamse zus, haar man, dochter en de vriend van haar dochter. Ze blijft dan slapen bij ons en de volgende dag breng ik haar naar mijn broer en daar vier ik Tweede Kerstdag met familie.

Ik hou het hierbij, ik ben grieperig en merk dat, alhoewel ik deze brief al een tijd wil schrijven, mijn hoofd niet zo meewerkt.

Heel gezellige kerstdagen en oud en nieuw en graag weer tot horens!

Hartelijke groet terug,

Noor

We gaan het beleven

Hey beste, lieve Mirjam,

Ik gebruik alle soorten aanhef, dat staat best gezellig. En dan kun je je niet afvragen wat wel of niet gepast is 😉

Wat leuk dat jij je ook hebt opgegeven voor het intitiatief Schrijven naar de Toekomst. En we zijn gematcht. Misschien wel omdat jouw kat allerlei avonturen beleeft en mijn hond en ik ook…
Of omdat ik een moeder ben die al bijna een leeg nest heeft en jij net begint met een gezin. Of omdat… geen idee wat Marilien dacht. Misschien viel jou ook iets op uit onze bio’s?
We gaan het beleven.

Vorig jaar (..) was het weer ook niet zodanig dat we lekker in de tuin konden verspreiden (niet het virus, maar de gasten)

Je hebt een Friese naam. Kom je uit Friesland? Ik ken iemand met jouw achternaam, ze woont in een Fries dorp met een leuke Fries en is de ’schoonmoeder’ van mijn zus. Ik schrijf dat tussen haakjes omdat zij jonger is dan mijn zus, hahaha. Nou ja, er zijn veel mensen met dezelfde achternaam waarschijnlijk, maar wie weet ben je familie ergens, Nederland is klein. Waar woon jij eigenlijk?

Nog een voorstelrondje over mij:

Ik ben dus 49 jaar en word 13 april 50. Wat wederom een coronaverjaardag wordt, is mijn vrees. Ik ben niet zo’n vierder van mijn verjaardagen, maar ik vind het wel fijn als mijn familie en vriendinnen komen natuurlijk. Vorig jaar kon dat helaas niet en was het weer ook niet zodanig dat we lekker in de tuin konden verspreiden (niet het virus, maar de gasten). Mijn drie kinderen hebben toen heel erg hun best gedaan om er een hele feestelijke dag van te maken. We speelden een escap-game en maakten bonbons. We werden vaak onderbroken door de deurbel en dan stond er meestal een vriendin of bezorger met een bos bloemen. Waar mijn man allergisch voor is en met de kamer vol bloemen, ging het niet goed met hem 😉 maar het was een feestelijk gezicht. Daarna hebben we de bloemen verspreid in de tuin gezet.
Jammer toch dat iedereen altijd vergeet dat we nooit bloemen in huis hebben, maar ja het komt uit een goed hart en is een feestelijk cadeau. Hoewel ik dan liever een boekenbon heb, want bloemen gaan dood en daar kan ik niet zo goed tegen. Dus eigenlijk houden mijn man en ik allebei niet van bloemen, wel in de tuin, maar niet afgesneden in een vaas. En we houden wel erg van lezen.
Maar om terug te komen op mijn Sarah-jubileum-jaar, wat een mijlpaal moet zijn, dat gaat dus niet groots worden.
Ik heb ook altijd gezegd dat als ze een opblaaspop in de tuin zetten, ik die kapot snijd, dus ik hoop dat ze dat niet doen, want dan moet ik Sarah met een mes te lijf.

Het enige jammere vonden ze (..) dat er geen feest was met legaal bierdrinken

Mijn drie kinderen vind ik heerlijk, ik lach me gek om die pubers, soms iets minder om de troep die ze maken en de luiheid van die lange lijven… en de hoeveelheid was die ze produceren. Maar ze doen het goed! Lekker stel.
Mijn dochter is 21 en de oudste. Ze studeert Culturele Antropologie in Leiden en zit in het vierde jaar (heeft wat vertraging, wat extra studiedingen gedaan). Ze zou dit jaar naar Kopenhagen gaan voor een minor, maar dat ging niet door vanwege corona, helaas. Ze kreeg toen wel het aanbod voor een kamer in Leiden. We wonen best dichtbij zo in Haarlem (uitstekende treinverbinding, je bent in dertig minuten van deur tot uni) dus de noodzaak was niet hoog. Maar toen Denemarken niet doorging was het toch wel de volgende stap naar volwassenheid. Dochterlief vroeg zich nog wel af wat voor zin het had om naar Leiden te gaan nu je toch niets kon doen en niet naar de uni mocht. Maar het is goed voor haar. Ze heeft tien huisgenoten en dat is toch gezellig.
Dan de eerstgeborene van de tweeling, hij is achttien net als zijn broer. Hij zit in het eindexamenjaar vwo, doet het goed en is blij dat hij toch naar school mag in deze periode. Hij kan zijn vrienden zien en heeft een vriendinnetje. Het enige jammere vonden ze allebei is dat er geen feest was met legaal bier drinken toen ze achttien werden. Heel begrijpelijk.
De andere helft van de tweeling heeft havo gedaan en heeft zijn diploma dus gekregen in dat vreselijke vorige jaar. Ook zonder allerlei leuke dingen als examenreis, diploma-uitreiking, feest etc. Nu doet hij in Utrecht HBO Commerciële Economie en dat gaat goed, maar hij is pas drie keer in Utrecht geweest het hele jaar. Echt heel zonde en nu heeft hij het ook wel een beetje gehad met alles. Hij gaat gewoon door, maar leuk is anders. Hij heeft ook een vriendinnetje en ze werken allemaal bij de VOMAR-supermarkt, dat is nog een beetje een sociaal gebeuren voor ze.
Het zijn wel allemaal doorzetters, dat is fijn.

Maar uiteindelijk vinden de meesten dat we hen betuttelen en wilden ze dolgraag aan het werk

Ik werk als Vrijwilligerscoördinator bij het Kunstfort bij Vijfhuizen (in de Haarlemmermeer) een hedendaagse kunstinstelling in een fort van de Stelling van Amsterdam. Ik heb een klein contract van zes uur, werk er meestal meer, maar dat is genoeg voor mij. Ik heb veel last van hoofdpijn en migraine door een beknelde zenuw en computerwerk is niet bevordelijk. Dit typen eigenlijk ook niet zo, maar ja.
Ik werk er nog wat bij als een ‘Saar aan Huis’ maar dan bij een andere organisatie: Fleur de Dag. Maar ik heb zo’n hekel aan de term Fleurmaatje, zoals we genoemd worden.
Ik heb op het moment nog maar één cliënt en ga met die dementerende mevrouw iedere week een middag uit om haar man te ontlasten. Mijn andere vaste cliënt is helaas aan corona overleden, net voor de kerst. Hij woonde al drie jaar in het verpleeghuis en ik was de laatste twee jaar iedere week bij hem voor een ommetje in de prachtige tuin van het complex. Misschien zou hij ook zijn bezweken aan een andere griep; hij was na de eerste lockdown (toen we ook echt niet langs mochten komen) erg achteruit gegaan. Hij kon niet meer zelfstandig lopen en zijn stijfheid door Parkinson was verergerd. Hij was ook erg vermagerd. Ik heb hem in die periode iedere week een kaart gestuurd om hem toch wat 'op te fleuren’.
Er was geen afscheid waar ik bij kon zijn, dus het voelt wel gek, dat ik geen afscheid heb genomen en hem niet meer heb gezien. Ik ga nog wel een keer een ommetje doen in de prachtige tuin als afscheid als verwerking voor mezelf. We hadden een leuke klik.

Mijn man heeft een eigen zaak in filtratiegaas (groothandel). Daar is hij fulltime aan het werk en hij gaat gewoon naar kantoor net als zijn medewerkers. Omdat zij ook fysiek producten maken, moeten ze wel. Maar er is ruimte genoeg voor de anderhalve meter.

Er is veel stress geweest omdat we veel 70-plussers als vrijwilliger hebben en ook 60-plus uiteraard. Protocollen, voorschriften etc.

Ik zit nu meestal thuis te werken in plaats van op het Kunstfort. In principe kunnen we daar ook wel afstand houden, maar wanneer ik er was, merkte ik toch dat er veel mensen 'even binnenlopen’. Beheermedewerkers, vrijwilligers en een projectcoördinator die er naast woont. Dus ik voelde me toch niet echt zo heel geweldig meer op kantoor wanneer er toch weer even vijf mensen in en uit liepen.
Er is veel stress geweest omdat we veel 70-plussers als vrijwilliger hebben en ook 60-plus uiteraard. Protocollen, voorschriften etc. Maar uiteindelijk vinden de meesten dat we hen betuttelen en wilden ze dolgraag aan het werk aan de balie en bezoekers ontvangen. Maar toch wil ik het niet op mijn geweten hebben dat er één ziek zou worden. Wanneer we straks misschien weer open mogen, dan ga ik me weer zorgen maken over hen. Ik ben al ruim tien jaar bij het Kunstfort en ken hen allemaal al geruime tijd.
Een oom van mij is ook voor kerst overleden aan een hartstilstand door zuurstoftekort coronagerelateerd. Hij was sportief en had verder geen onderliggend lijden. Dus ik ben voorzichtig. Misschien niet zo bang voor mezelf, ook al hoor ik soms verschrikkelijke verhalen (ik heb veel vrienden die in ziekenhuizen werken), ook van jonge mensen die nog steeds last hebben, ik ben als de dood dat ik iemand zou aansteken die ik liefheb…

Ik hoop dat jij met je gezin een draai kunt geven aan deze periode ook met je jonge kind en je baan. Kun je mij daar meer over vertellen?
Dit is vast een heel lange brief geworden.
Ik hoor graag van jouw reilen en zeilen.

Veel liefs uit een zonnig Haarlem,

Simone

P.S. Mijn hond komt dan in een volgende brief aan bod 😉

Toegezongen door Stevie Wonder

Lieve Simone,

Vandaag is het jouw dag! Van harte gefeliciteerd met deze dubbel bijzondere verjaardag! Je tweede coronaverjaardag én Sarah zien. Ik hoop dat je je jarig voelt en dat je een dag hebt vol mooie momenten met misschien wel een kleine of een grote verrassing. Hier in Zwolle schijnt al bijna de hele dag de zon, ik hoop in Haarlem ook. Je bent vast al toegezongen door je gezin, maar bij deze ook nog even door Stevie Wonder: https://www.youtube.com/watch?v=inS9gAgSENE. Ik wens je een prachtige dag met je familie en vrienden in welke (online) vorm dan ook. En een mooi nieuw levensjaar waarin alles hopelijk weer normaal wordt vol nieuwe avonturen.

Vriend doet al dagen geheimzinnig

En dan een paar antwoorden op je vragen in je brief: ik ben jarig op 22 april, dan word ik 36. Geen grootste verjaardagsplannen dit jaar, al hoop ik mijn ouders en mijn broer en zijn vriendin wel even te zien. En natuurlijk het thuis te vieren met mijn vriend en ons zoontje. Benieuwd of ze iets voor mij in petto hebben. Vriend doet al dagen geheimzinnig, dus ik denk wel dat ik op een manier verrast ga worden. Eigenlijk vier ik mijn verjaardagen meestal in een klein gezelschap, dus dat is niet een groot verschil met voorgaande jaren. Meestal schijnt de zon op mijn verjaardag en is het vaak een echte lentedag, dus wie weet geeft dat wat mogelijkheden in de tuin dit jaar. En verder is het ook gewoon een werkdag, dus ik zal de dag ook vooral veel online en typend doorbrengen.

Wat grappig dat we een gemeenschappelijke connectie hebben, al moest ik ook echt even graven. Ik ken de man die je noemt niet (meer) goed, maar ik vermoed dat wij elkaar in mijn beginjaren bij de VPRO hebben getroffen op een gezamenlijk project. Hij als cameraman, ik als communicatieadviseur. Al staat het mij niet meer helder voor de geest. Mijn eerste echte baan was bij de VPRO, daar ben ik als jonge twintiger begonnen als persvoorlichter en heb ik bijna zeven jaar gewerkt. Een mooie tijd, al zit ik nu nog meer op mijn plek in de zorg . Wat vervelend dat hij door corona bijna geen klussen meer had als cameraman, maar wat mooi om te horen dat hij bij jullie in een totaal andere baan is gerold. Goed verhaal ook, gewoon op de beheerder afstappen en toevallig het juiste moment treffen. Mocht je hem binnenkort eens spreken, doe hem dan gerust de groeten. Al vermoed ik dat hij ook niet meer weet wie ik ben en/of van welk VPRO-programma we elkaar zouden moeten kennen. Maar dat maakt niet uit, de groetjes krijgen is altijd leuk 🙂.

Ik probeer in ieder geval in mijn eigen leven zoveel mogelijk de goede keuzes te maken

Ik was al nieuwsgierig naar het verhaal over je hond, je hebt dat kort aangestipt in je aanmelding voor dit project. Ik kende de term plogging niet, maar het klinkt als iets waar ik meer van wil weten. Ik heb naast LinkedIn verder geen social media accounts, dus ik heb jou en Bob nog niet kunnen vinden. Kun je een linkje sturen van je insta-account, ik ben heel benieuwd! En ik snap je helemaal dat het soms teveel wordt als je nadenkt over hoe wij als mensen omgaan met onze planeet, de natuur, de dieren. Zelfs nu we middenin een pandemie zitten lijkt het alsof dit zelfs nog niet genoeg is om echt tot grote verandering te komen. Ik maak mij daar best zorgen over en ondertussen probeer en wil ik ook hoopvol zijn. Ik probeer in ieder geval in mijn eigen leven zoveel mogelijk de goede keuzes te maken voor onze gezamenlijke toekomst, daar heb ik tenminste nog een beetje invloed op. Ik vind het inspirerend dat je actie onderneemt samen met Bolton - Bollie- Bob de warbol en dat je daar waarschijnlijk ook weer andere mensen positief mee aansteekt door erover te posten op Insta. Ik heb al jaren geen social media meer, maar voor dit soort dingen zou ik bijna weer een account aanmaken. Mooi werk Simone! En je verhaal voor je prentenboek? Gaat dat ook over zwerfafval?

Ik kijk uit naar deze zomer

Bij mij zijn de dagen momenteel wat minder bruisend, ze vliegen wat aan ons voorbij en zijn gevuld met werk, zorg en soms zorgen voor onze zoon (hij heeft last van voedselallergieën), en slapen waar het kan. Ik kijk uit naar deze zomer, dan wordt hij één jaar en hebben we het plan om met zijn drieën met de camper door Denemarken te trekken. Dat zal ook vast de nodige uitdagingen met zich mee brengen en hopelijk laat corona het toe, maar ik heb vooral zin om weer wat meer buiten ons huis te leven. Er zijn dagen waarop ik momenteel niet of nauwelijks buiten kom. Ik zou dat ondanks het thuiswerken toch meer moeten doen. Al schrijvend aan jou kom ik tot de conclusie dat het er een beetje is ingeslopen de afgelopen maanden, tijd voor actie dus. De zon schijnt hier nog steeds zie ik, dus een goed moment om even naar buiten te gaan.

Lieve Simone: een mooi vervolg van je verjaardagsdag en we treffen elkaar weer bij de volgende brief.

Liefs,
Mirjam

Laat ik me even voorstellen

Hallo Meinmein!

Wat leuk dat je schrijft! Ook in mijn geval was het contact met mijn match niet tot stand gekomen. Ik had me er al bij neergelegd. Maar toch ontzettend leuk dat wij nu nog even een herkansing krijgen samen. En wat trap je 'm lekker af! Dus je staat op het punt om naar de VS af te reizen om je nieuwgeboren kleinkind te zien. Dat is fantastisch. Blijven jullie lang dat je zo druk bent met het pakken van koffers? Of heb je nog een speciaal boodschappenlijstje meegekregen (drop, stroopwafels, etc.)?

Je klinkt als een echt familiemens. En ook al zijn de kinderen al uitgevlogen, ze zijn nog letterlijk en figuurlijk heel dichtbij. Dat vind ik mooi. Dat is in mijn geval echt totaal anders. Laat ik me even voorstellen (want ik denk dat jij mijn introductietekstje ook niet hebt, net zomin als ik het jouwe).

En terwijl de wereld in de fik stond werden wij verliefd op elkaar

Ik ben dus Sanne. Maandag word ik 44 jaar. Ik woon in het centrum van Den Haag, maar feitelijk woon ik sinds de coronacrisis bij mijn vriend in een stadje net naast Den Haag. Ik heb hem leren kennen in het weekend dat voor het eerst de horeca werd gesloten, toen de eerste coronamaatregelen werden getroffen, nu ruim anderhalf jaar geleden. En terwijl de wereld in de fik stond werden wij verliefd op elkaar. Heel bizar hoe die twee nogal impactvolle gebeurtenissen zich tegelijkertijd in mijn leven ontvouwden. Werkelijk alles stond op z'n kop. Een nieuwe liefde, een ander huis, thuiswerken, een andere stad, mondkapjes, avondklok... ik begin nu pas een beetje in te zien dat dit allemaal ontzettend ingrijpend is geweest en meer met me heeft gedaan dan ik door had. Hoe verteer jij deze pandemie? Is er veel voor jou veranderd? Ik ging voorheen vier dagen naar kantoor, ging minstens een keer in de week naar het theater, ging heel vaak uit eten... daar is niks meer van over.

Mijn vriend heeft een kat, Nuna, die je mag zien als ons kind. De liefde voor dit beestje gaat heel ver. Maar Nuna is dan ook wel een bijzondere kat, heel sensitief een intelligent. We hebben allebei dus geen mensenkinderen. Ik heb wel twee neefjes waar ik dol op ben. En in ons straatje wonen veel kleine kinderen waar we vaak mee spelen. Ja, wij spelen gewoon mee met die kids. Houd je jong ;-). Qua familie hebben wij met grote afstanden te maken, zij het niet zo ver als de VS. Maar mijn ouders wonen in Maastricht, mijn broer met zijn vrouw en twee zoons in Zwolle. Mijn schoonzus in Engeland. En het is dus ook niet zo'n grote familie. Wel handig met het plannen van familiefeestjes...

Ongetwijfeld heeft het met de leeftijd te maken, en versneld door de pandemie, maar ik ben wel aan het nadenken over wat ik nog wil in het leven

Ongetwijfeld heeft het met de leeftijd te maken, en versneld door de pandemie, maar ik ben wel aan het nadenken over wat ik nog wil in het leven. Ik heb zin in een nieuw avontuur. Weer een ander leven leiden. We kijken naar een huis in het groen, ik oriënteer me op een totaal andere baan (een waar ik niet zoveel achter een laptop hoef te zitten), ik ben me bewuster van de dingen en mensen waar ik mijn tijd aan wil besteden, etc. Ik wil meer tijd besteden aan schilderen/tekenen/creëren bijvoorbeeld. Hoe heb jij je leven ingevuld? Ik ben wel benieuwd naar je levensverhaal en -oriëntatie.

Alvast een goede vlucht gewenst en veel plezier bij je zoon en zijn gezin.
Ik verheug me op onze correspondentie.

Groet,
Sanne

Een geheugen voor andere zaken

Hi Meinmein,

Wat een heerlijk verhaal. Ik kon het niet ongelezen laten, ook al moet ik nu eigenlijk mails wegwerken en vergaderingen voorbereiden. Dit is veel leuker. Ook een soort van spijbelen.

We hebben sowieso een slecht geheugen gemeen. Waar mijn familie (ik kom uit een gezin van vader, moeder, een oudere broer) altijd alles onthoudt aan 'normale' dingen, zoals plaatsnamen waar we op vakantie zijn geweest, waar we in een bepaald jaar kerst hebben gevierd, etcetera, etcetera, onthou ik totaal andere dingen: de geur van de logeerkamer bij opa en oma, die mevrouw met dat rare hoedje op dat plein met die witte stenen, etcetera. Ik noem het inmiddels dan ook niet meer een slecht geheugen maar een andere kijk op de wereld en dus ook een geheugen voor andere zaken. Word ik een stuk minder onzeker van. Neemt niet weg dat ik er op mijn werk best wel last van heb, want ik weet echt niet meer wat er in een vorig overleg allemaal is gezegd en afgesproken... dat kan nog wel eens voor ongemakkelijke situaties zorgen, maar ja, tot nu toe ben ik er niet op afgerekend.

Ik heb ook gymnasium gedaan, met twee vingers in de neus. Pas toen ik rechten ging studeren (want dat deed mijn broer ook, dus dat leek me een veilige keuze) kwam ik erachter dat ik nog nooit echt had hoeven leren. Dat was even een flinke deuk in mijn zelfvertrouwen, maar na de switch naar sociologie constateerde ik dat ook hier mijn 'andere' kijk op de wereld beter aansloot bij sociologen dan bij juristen. Schot in de roos, heerlijke studie. En eigenlijk sinds mijn afstuderen altijd een mooie (goed betaalde en intellectueel uitdagende) baan gehad.

Hij werd advocaat en ik ging de kunstacademie doen

Ook ik ben mijn man al jong tegengekomen. Ik was net negentien. En we zijn vijftien jaar bij elkaar gebleven. In die vijftien jaar zijn we volwassen geworden en bleken onze wegen toch echt een andere kant op te trekken. Hij werd advocaat en ik ging de kunstacademie doen. Ik kon er geen interesse voor opbrengen, voor wat hij deed, dat wereldje. Dat heeft hem van mij af doen bewegen. Dat was een ontzettend pijnlijk proces kan ik je zeggen, die scheiding. Hij was mijn maatje, mijn alles, ik was totaal verweven met hem. Voor het eerst in lange tijd moest ik leren op mezelf te staan. Met alle identiteitsvragen die daarbij komen.

Nu terugkijkend kan ik zeggen dat dit – na het pijnlijke loskomen – een ontzettend fijn en wezenlijk 'thuiskomen' bij mezelf is gebleken. Ik heb de vrijheid genomen om een tweede puberteit te hebben door van alles en nog wat uit te proberen. Niet in termen van drugs of zo, maar wel in termen van mijn vleugels uitslaan, mezelf als uitgangspunt te nemen. Klinkt wellicht egoïstisch, maar er niets egoïstisch aan om naar je eigen ziel te luisteren, het maakt me een beter en mooier mens voor mijn omgeving.

Oké, hier moet ik het nu even bij laten, de volgende vergadering is begonnen.

Tot snel!

Sanne

Een tevreden oude man

Beste Elly,

Onze kleindochters spannen samen. Mijn kleindochter heeft mij jouw adres gegeven om elkaar brieven te schrijven. Misschien denken ze dat we eenzaam zijn in de coronacrisis. Ik ben van Facebook en Instagram af. Ik vind het oppervlakkig.

Even voorstellen: Ik ben 77 jaar, heb drie kinderen en zeven kleinkinderen. Mijn vrouw Mieke is zes jaar geleden overleden. We zijn op dezelfde dag en jaar jarig. Ik heb haar ontmoet op de Koninklijke Akademie in Den Haag.

Dat lijkt een saai leven, maar dat vind ik niet

Ik woon 52 jaar op de Ceintuurbaan in Amsterdam. Nog steeds naar tevredenheid. Ik heb veertig jaar in het onderwijs/vormingswerk/praktijkschool gewerkt. 49 jaar getrouwd geweest. Dat lijkt een saai leven, maar dat vind ik niet. Ik vind mijzelf een TOM, een Tevreden Oude Man.

Iedereen heeft zo zijn verhaal en dat maakt het leven boeiend. Ik ga mogelijk de komende weken naar Bergen voor een vakantie. Ik kan bij vrienden logeren. Als je terugschrijft kan ik niet meteen antwoorden.

Vriendelijke groet,

Rob

Een matroesjka van tegenspoed

Lieve Mooniq,

Mijn hemel, wat een start van je jaar! Het spijt me zo te horen over deze matroesjka van tegenspoed, en ik hoop van harte dat je vader goed herstelt. En ik hoop vooral dat de Portugese studenten het slachtoffer worden van een soort karma- lawaaierige buren zijn verschrikkelijk.

Mijn jaar heeft tot nu toe een soortgelijke sombere toon aangenomen: mijn grootmoeder is vorige week overleden, hoewel, in een karakteristieke koppige beweging, het eerder de leeftijd dan Covid was die haar eind negentig uiteindelijk te pakken kreeg. Ze was een actieve schapenboerin tot haar 93e, dus ze had wel wat rust verdiend. Ze zal gemist worden, maar de Ierse katholieke traditie (waartoe die kant van de familie behoort) ziet de dood heel filosofisch.

Ze stierf in haar eigen bed, haar zoon zal de begrafenis leiden, haar tuinman zal het graf graven, en ze zal begraven worden naast haar man die ze al 15 jaar mist. Hadden we allemaal maar zoveel geluk!

De Oegandese verkiezingen zijn morgen, en het ziet er naar uit dat het een beetje chaotisch wordt, dus we blijven thuis en kijken naar Netflix. 'We', in deze versie, zijn ik en mijn partner, Anna. Geen van ons beiden is Oegandees en geen van ons beiden kan stemmen, maar de verkiezingen beinvloeden op dit moment ons hele leven. Als je alles over politiek wilt weten, zeg het me dan, maar zo niet, dan zal ik er niet meer over schrijven.

Mijn vriendin is curator, ze runt een fotografieplatform, en we wonen in een klein huis dat verscholen ligt op een plek op de top van de Nakasero heuvel in het centrum van Kampala en dat we bij toeval vonden. De president woont vlakbij, en het zeer luidruchtige en drukke stadscentrum ligt maar een paar honderd meter van onze voordeur, en toch hoor ik, terwijl ik zit te typen, heel weinig, behalve een parelhoen en een papegaai.

Ik kwam hier net voor Kerstmis en hoopte volgende week woensdag terug te gaan naar Den Haag, maar met de nieuwe lockdownmaatregelen in Nederland plus de onzekere sfeer hier blijf ik waarschijnlijk nog een paar weken om af te wachten en wat van het stof te laten neerdwarrelen.

Ik begon deze e-mail te schrijven op 12 januari. Ik pauzeerde met het voornemen om mijn brief op de verkiezingsochtend af te maken. Op dat moment sloot de regering het internet enkele dagen af terwijl ze de verkiezingen vervalsten. Ik schrijf nu op 30 januari, ik ben nog steeds in Kampala. Het is nog steeds gespannen, maar de verkiezingen is achter de rug en de resultaten zijn gecertificeerd.
Het was een zeer vreemde verkiezing.

De mogelijkheid van geweld hangt nog steeds in de lucht, maar het is vreemd om te zien dat er in Den Haag de afgelopen weken meer rellen zijn geweest dan in Oeganda.

Ik ben nu van plan om op 13 februari in Den Haag te zijn, als alles goed gaat. De mogelijkheid van geweld hangt nog steeds in de lucht, maar het is vreemd om te zien dat er in Den Haag de afgelopen weken meer rellen zijn geweest dan in Oeganda. Het leven hier, daarentegen, is erg traag en saai geweest. Veiligheid is een kwestie van perspectief, denk ik.

Hoe voel je je nu? Hoe is het met je vader? En hoe gaat het met je verschrikkelijke buren? Ik hoop dat de Covid snel en gemakkelijk is verdwenen - mijn ouders (beiden in de 70) zijn volgende week opgeroepen voor vaccinatie en ik zou niet blijer kunnen zijn. Het zijn allebei actieve mensen, en mijn moeder heeft een druk sociaal leven, en de maanden van isolement zijn erg zwaar voor hen geweest, hoewel ze er erg stoïcijns onder bleven.

Heb je ooit een aantal jaren buiten je eigen land gewoond? Een van de gesprekken die we hier als buitenlanders die hier langere tijd verblijven altijd voeren, gaat over wat we als eerste zullen doen als we naar huis gaan. Mijn antwoord is altijd: kaas eten - de kaas hier is niet goed. Mijn zus (die ook in Den Haag woont en textielkunstenares is) schreef me gisteren en zei: "Normaal houd ik niet van winkelen, en ik ga niet graag naar de winkels, maar vandaag miste ik het gewoon echt om naar de winkels te gaan en dingen te zien". Heb jij ook zulke gevoelens? Wat mis je? Wat denk je dat hetgene is dat je tijdens deze lange Covidperiode extra bent gaan waarderen?

Hartelijke groeten uit zonnig Kampala, en mijn verontschuldigingen voor de trage reactie,

Will

P.S. Hier is mijn hond, die dolblij is dat ik langer blijf.