Wat ben je zonder een beroep?

Beste Fleur,

Er is altijd ongemak als ik op feestjes antwoord geef op de vraag wat ik doe. Ik mompel zo onverstaanbaar dat ik scenarioschrijver ben voor film en televisiedrama dat ik het vaak nog een keer moet herhalen. Nog meer gestuntel volgt op de onherroepelijke vervolgvraag; of ik bekende dingen heb geschreven. De titels die ik noem doen vaker niet dan wel een belletje bij de ander rinkelen.

Terwijl ik sta te mompelen op zo’n feestje denk ik aan al die weken dat ik niets op papier krijg

Ik dacht altijd dat dit ongemak van mij te maken had met mijn neiging tot relativeren; niet zoveel gewicht te willen geven aan wat ik doe. Maar het tegenovergestelde is meer waar. Ik hang juist te veel gewicht aan mijn beroep. Zoveel gewicht dat ik er zelf nooit aan kan tippen. Terwijl ik sta te mompelen op zo’n feestje denk ik aan al die weken dat ik niets op papier krijg. En als de ander enthousiast roept dat ik wel heel creatief moet zijn, schaam ik me diep voor de lange geestdodende uren Pacman die ik overdag speel. Blijkbaar ben ik voor mijzelf pas een scenarioschrijver als ik steengoeie ideeën heb en heel productief ben. Dus ben ik maar een paar dagen per jaar scenarioschrijver.

Een tijdlang was ik geen scenarioschrijver maar een dramatherapeut. Dan was mijn verhaal op feestjes dat ik therapie gaf aan veteranen en militairen die een trauma hadden opgelopen tijdens hun uitzendingen. Dat deed ik minder mompelend, zelfs met enige zelfverzekerdheid kan ik me herinneren. Blijkbaar kon ik mijzelf veel makkelijker als therapeut zien dan nu als schrijver.

Wat ben je zonder een beroep? Een baan, dat wat je doet, is naar de buitenwereld toe een concreet narratief dat veel en tegelijkertijd ook weer niets over jezelf zegt. Een etalage waar de ander naar kan kijken zonder gelijk je ziel te zien.

Toen ik je vraag aan het einde van je prachtige brief las moest ik hieraan denken. Ervaar jij dat deze periode misschien op feestjes? Dat ontberen van een etalage nu je geen baan hebt? Moet je gelijk een stuk persoonlijker worden in je antwoord op die eeuwige vraag: 'en wat doe jij?' Meer dan je misschien soms zou willen? Of zegt deze gedachte meer over mij, hoe confronterend ik dat zou vinden. Ik zou ik me naakt voelen naar de buitenwereld toe. Dat lijkt me doodeng, maar terwijl ik dit schrijf denk ik ook hoe sensationeel dat zou zijn, om zonder die ‘etalage’ de wereld tegemoet te treden. Gewoon als mezelf, niets meer en niets minder.

Blijkbaar hebben we allebei wel trek in een zekere intensiteit in deze uitwisseling

Je verhaal raakt me. Zo gelijk met de deur in huis vallen vind ik trouwens fantastisch. Blijkbaar hebben we allebei wel trek in een zekere intensiteit in deze uitwisseling, en pakken we de vrijheid die ontstaat doordat we niet weten van elkaar wie we zijn met beide handen aan.

'Ten prooi vallen aan de tentakels van een nare depressie' … zo treffend geformuleerd. Onontkoombaar en doordringend tot alles wie je bent en van jou is. Zo leest dat. Wat afschuwelijk moet dat (geweest) zijn. Volgens mij ga je met hele krachtige 'wapens' die tentakels te lijf. Schrijven, schilderen, tekenen, ik snap het helemaal. Als ex-creatief therapeut geloof ik heilig in de helende kracht van iets creëren.

Mijn hele leven ben ik bang voor het moment dat een arts tegen me ze zegt: het is over, het is voorbij....

Ik ben bang voor veel dingen. In mijn hoofd is het een komen en gaan van grote en kleine zorgen. Ik heb een paar jaar geleden een therapie gevolgd voor mijn hypochondrie. Sindsdien raak ik ietsjes minder verstrikt in zorgen over mijn gezondheid maar een beetje pijn in een vinger kan nog steeds wekenlang een sombere sluier over de dagen leggen; omdat ik er dan van overtuigd ben dat ik een slopende progressieve spierziekte onder de leden heb. Mijn hele leven ben ik bang voor het moment dat een arts tegen me ze zegt: het is over, het is voorbij en dat de hele wereld dan doorleeft terwijl ik in een ziekenhuisbed lig. Dat ik niet meer mee mag doen: dat is denk ik mijn grootste angst.

Ik herken het wat je schreef; te veel aspecten in je brief om op in te gaan. Ik ga ook een keuze maken.

Het einde van een verhaal onthult pas waar het verhaal over gaat

En kies tenslotte voor die man uit je verhaal die wakker wordt in een kliniek en niet weet waarom hij daar zit. Je bent op zoek naar het einde van het verhaal schreef je. Dat kan ik me voorstellen. Het einde van een verhaal onthult pas waar het verhaal over gaat; de bewering die je als schrijver over het leven maakt. En da’s veel denkwerk is mijn ervaring. Regelmatig word ik verrast door de laatste scene van mijn script. Dan blijkt ik toch een hele andere bewering te maken dan ik al die tijd dacht mee bezig te zijn.

Ik ontkom er niet aan om een parallel te zien in jouw zoeken naar hoe die man uit je verhaal die kliniek weer kan uitstappen en hoe jijzelf (straks) op die depressie kunt terugkijken. Ik heb getwijfeld om dit te schrijven omdat het laatste wat ik wil is om aanmatigend te klinken. Maar… ik gun je het moment dat je de angst over moederschap die je zo voorstelbaar en ontroerend beschrijft, straks in een ruimer perspectief kunt zien. In een bewering over het leven waarin angst en vertrouwen naast elkaar kunnen bestaan.

Oké, en dan de vraag waarmee ik deze brief vrolijk wil uitknallen. Beste Fleur wie was nou toch je eerste idool? Vertel dat nou eens. 😉

Ik kijk uit naar je brief.

Groet Jacob

We gaan het beleven

Hey beste, lieve Mirjam,

Ik gebruik alle soorten aanhef, dat staat best gezellig. En dan kun je je niet afvragen wat wel of niet gepast is 😉

Wat leuk dat jij je ook hebt opgegeven voor het intitiatief Schrijven naar de Toekomst. En we zijn gematcht. Misschien wel omdat jouw kat allerlei avonturen beleeft en mijn hond en ik ook…
Of omdat ik een moeder ben die al bijna een leeg nest heeft en jij net begint met een gezin. Of omdat… geen idee wat Marilien dacht. Misschien viel jou ook iets op uit onze bio’s?
We gaan het beleven.

Vorig jaar (..) was het weer ook niet zodanig dat we lekker in de tuin konden verspreiden (niet het virus, maar de gasten)

Je hebt een Friese naam. Kom je uit Friesland? Ik ken iemand met jouw achternaam, ze woont in een Fries dorp met een leuke Fries en is de ’schoonmoeder’ van mijn zus. Ik schrijf dat tussen haakjes omdat zij jonger is dan mijn zus, hahaha. Nou ja, er zijn veel mensen met dezelfde achternaam waarschijnlijk, maar wie weet ben je familie ergens, Nederland is klein. Waar woon jij eigenlijk?

Nog een voorstelrondje over mij:

Ik ben dus 49 jaar en word 13 april 50. Wat wederom een coronaverjaardag wordt, is mijn vrees. Ik ben niet zo’n vierder van mijn verjaardagen, maar ik vind het wel fijn als mijn familie en vriendinnen komen natuurlijk. Vorig jaar kon dat helaas niet en was het weer ook niet zodanig dat we lekker in de tuin konden verspreiden (niet het virus, maar de gasten). Mijn drie kinderen hebben toen heel erg hun best gedaan om er een hele feestelijke dag van te maken. We speelden een escap-game en maakten bonbons. We werden vaak onderbroken door de deurbel en dan stond er meestal een vriendin of bezorger met een bos bloemen. Waar mijn man allergisch voor is en met de kamer vol bloemen, ging het niet goed met hem 😉 maar het was een feestelijk gezicht. Daarna hebben we de bloemen verspreid in de tuin gezet.
Jammer toch dat iedereen altijd vergeet dat we nooit bloemen in huis hebben, maar ja het komt uit een goed hart en is een feestelijk cadeau. Hoewel ik dan liever een boekenbon heb, want bloemen gaan dood en daar kan ik niet zo goed tegen. Dus eigenlijk houden mijn man en ik allebei niet van bloemen, wel in de tuin, maar niet afgesneden in een vaas. En we houden wel erg van lezen.
Maar om terug te komen op mijn Sarah-jubileum-jaar, wat een mijlpaal moet zijn, dat gaat dus niet groots worden.
Ik heb ook altijd gezegd dat als ze een opblaaspop in de tuin zetten, ik die kapot snijd, dus ik hoop dat ze dat niet doen, want dan moet ik Sarah met een mes te lijf.

Het enige jammere vonden ze (..) dat er geen feest was met legaal bierdrinken

Mijn drie kinderen vind ik heerlijk, ik lach me gek om die pubers, soms iets minder om de troep die ze maken en de luiheid van die lange lijven… en de hoeveelheid was die ze produceren. Maar ze doen het goed! Lekker stel.
Mijn dochter is 21 en de oudste. Ze studeert Culturele Antropologie in Leiden en zit in het vierde jaar (heeft wat vertraging, wat extra studiedingen gedaan). Ze zou dit jaar naar Kopenhagen gaan voor een minor, maar dat ging niet door vanwege corona, helaas. Ze kreeg toen wel het aanbod voor een kamer in Leiden. We wonen best dichtbij zo in Haarlem (uitstekende treinverbinding, je bent in dertig minuten van deur tot uni) dus de noodzaak was niet hoog. Maar toen Denemarken niet doorging was het toch wel de volgende stap naar volwassenheid. Dochterlief vroeg zich nog wel af wat voor zin het had om naar Leiden te gaan nu je toch niets kon doen en niet naar de uni mocht. Maar het is goed voor haar. Ze heeft tien huisgenoten en dat is toch gezellig.
Dan de eerstgeborene van de tweeling, hij is achttien net als zijn broer. Hij zit in het eindexamenjaar vwo, doet het goed en is blij dat hij toch naar school mag in deze periode. Hij kan zijn vrienden zien en heeft een vriendinnetje. Het enige jammere vonden ze allebei is dat er geen feest was met legaal bier drinken toen ze achttien werden. Heel begrijpelijk.
De andere helft van de tweeling heeft havo gedaan en heeft zijn diploma dus gekregen in dat vreselijke vorige jaar. Ook zonder allerlei leuke dingen als examenreis, diploma-uitreiking, feest etc. Nu doet hij in Utrecht HBO Commerciële Economie en dat gaat goed, maar hij is pas drie keer in Utrecht geweest het hele jaar. Echt heel zonde en nu heeft hij het ook wel een beetje gehad met alles. Hij gaat gewoon door, maar leuk is anders. Hij heeft ook een vriendinnetje en ze werken allemaal bij de VOMAR-supermarkt, dat is nog een beetje een sociaal gebeuren voor ze.
Het zijn wel allemaal doorzetters, dat is fijn.

Maar uiteindelijk vinden de meesten dat we hen betuttelen en wilden ze dolgraag aan het werk

Ik werk als Vrijwilligerscoördinator bij het Kunstfort bij Vijfhuizen (in de Haarlemmermeer) een hedendaagse kunstinstelling in een fort van de Stelling van Amsterdam. Ik heb een klein contract van zes uur, werk er meestal meer, maar dat is genoeg voor mij. Ik heb veel last van hoofdpijn en migraine door een beknelde zenuw en computerwerk is niet bevordelijk. Dit typen eigenlijk ook niet zo, maar ja.
Ik werk er nog wat bij als een ‘Saar aan Huis’ maar dan bij een andere organisatie: Fleur de Dag. Maar ik heb zo’n hekel aan de term Fleurmaatje, zoals we genoemd worden.
Ik heb op het moment nog maar één cliënt en ga met die dementerende mevrouw iedere week een middag uit om haar man te ontlasten. Mijn andere vaste cliënt is helaas aan corona overleden, net voor de kerst. Hij woonde al drie jaar in het verpleeghuis en ik was de laatste twee jaar iedere week bij hem voor een ommetje in de prachtige tuin van het complex. Misschien zou hij ook zijn bezweken aan een andere griep; hij was na de eerste lockdown (toen we ook echt niet langs mochten komen) erg achteruit gegaan. Hij kon niet meer zelfstandig lopen en zijn stijfheid door Parkinson was verergerd. Hij was ook erg vermagerd. Ik heb hem in die periode iedere week een kaart gestuurd om hem toch wat 'op te fleuren’.
Er was geen afscheid waar ik bij kon zijn, dus het voelt wel gek, dat ik geen afscheid heb genomen en hem niet meer heb gezien. Ik ga nog wel een keer een ommetje doen in de prachtige tuin als afscheid als verwerking voor mezelf. We hadden een leuke klik.

Mijn man heeft een eigen zaak in filtratiegaas (groothandel). Daar is hij fulltime aan het werk en hij gaat gewoon naar kantoor net als zijn medewerkers. Omdat zij ook fysiek producten maken, moeten ze wel. Maar er is ruimte genoeg voor de anderhalve meter.

Er is veel stress geweest omdat we veel 70-plussers als vrijwilliger hebben en ook 60-plus uiteraard. Protocollen, voorschriften etc.

Ik zit nu meestal thuis te werken in plaats van op het Kunstfort. In principe kunnen we daar ook wel afstand houden, maar wanneer ik er was, merkte ik toch dat er veel mensen 'even binnenlopen’. Beheermedewerkers, vrijwilligers en een projectcoördinator die er naast woont. Dus ik voelde me toch niet echt zo heel geweldig meer op kantoor wanneer er toch weer even vijf mensen in en uit liepen.
Er is veel stress geweest omdat we veel 70-plussers als vrijwilliger hebben en ook 60-plus uiteraard. Protocollen, voorschriften etc. Maar uiteindelijk vinden de meesten dat we hen betuttelen en wilden ze dolgraag aan het werk aan de balie en bezoekers ontvangen. Maar toch wil ik het niet op mijn geweten hebben dat er één ziek zou worden. Wanneer we straks misschien weer open mogen, dan ga ik me weer zorgen maken over hen. Ik ben al ruim tien jaar bij het Kunstfort en ken hen allemaal al geruime tijd.
Een oom van mij is ook voor kerst overleden aan een hartstilstand door zuurstoftekort coronagerelateerd. Hij was sportief en had verder geen onderliggend lijden. Dus ik ben voorzichtig. Misschien niet zo bang voor mezelf, ook al hoor ik soms verschrikkelijke verhalen (ik heb veel vrienden die in ziekenhuizen werken), ook van jonge mensen die nog steeds last hebben, ik ben als de dood dat ik iemand zou aansteken die ik liefheb…

Ik hoop dat jij met je gezin een draai kunt geven aan deze periode ook met je jonge kind en je baan. Kun je mij daar meer over vertellen?
Dit is vast een heel lange brief geworden.
Ik hoor graag van jouw reilen en zeilen.

Veel liefs uit een zonnig Haarlem,

Simone

P.S. Mijn hond komt dan in een volgende brief aan bod 😉

Dus schilder ik

Lieve Karin,

Het is nu zaterdagochtend en ik ben maar meteen achter mijn tablet gaan zitten om jou een brief te schrijven. Het moment pakken.

Want dat moet ik doen. Eerlijk gezegd ben ik zo druk bezig met mijn seksschilderijen dat ik nergens anders haast meer tijd voor neem. Ja, wat huishouden tussendoor omdat dat nu eenmaal moet. En dan maar weer verder dus met seksschilderijen maken. Ik heb er nu zo'n 33 klaar. Als er dan visite komt, dan wordt het al snel hoofdonderwerp van gesprek. Er volgen al snel openbaringen over en weer. Mijn vriendin van in de zeventig heb ik bijvoorbeeld uitgelegd wat squirten is. Niet dat ik dat uit persoonlijke ervaring ken, maar ik weet wel wat het woord inhoudt. Mijn broer zegt overigens dat het een fabeltje schijnt te zijn. Het zijn vrouwen die hun plas laten lopen tijdens de seks, had hij gehoord. Meer zou het niet zijn. Wie zal het zeggen?

Ook heb ik een vriendin van me uitgelegd hoe je dat doet: klaarkomen. Ze is inmiddels al in de veertig en weet niet wat het is. We zaten in de auto en met het schaamrood op de kaken zijn we samen gaan praten. Ik haar vragen stellen:"Voel je dan wel dat het gaat gloeien als je je met je vinger daar aanraakt?"

Zij terugzeggend: "Mirna, ik heb niet om het gesprek gevraagd. Het hoeft voor mij niet per se. Maar als je er dan toch over wilt praten, dan luister ik gewoon wel. Geen lastige vragen stellen."

Ik weet wel dat ze dit meer uit schaamte tegen me zegt. En dus ga ik door: "Ja, maar luister eens. Ik wil met mijn tips wel goed zitten en dan moet ik wel weten wat jij allemaal al wel weet."

Ze kijkt me nog eens indringend aan en zegt: "Dus als het warm aanvoelt en gloeit, dat is een goed teken?"

Ik: "Ja, dan ben je op de goede weg en dan moet je doorgaan."

Vervolgens heb ik haar stapje voor stapje uitgelegd wat ik doe om zover te komen. Omdat ik meestal praat met mijn hele lichaam, met heel wat handgebaren erbij, kun je je vast wel voorstellen dat het gesprek er komisch uit zag.

.... nu ik eenmaal met het thema seks bezig ben, valt me op hoeveel onduidelijkheid en ongemak er nog rondom heerst

Maar nu ik eenmaal met het thema seks bezig ben, valt me op hoeveel onduidelijkheid en ongemak er nog rondom heerst. Niet alleen mijn vriendin die niet weet wat klaarkomen is, maar zo zijn er nog wel meer aspecten te benoemen. Allochtone kinderen die niet uit de kast durven te komen omdat die vorm van seksualiteit in sommige religies niet geaccepteerd is. En in bestaande relaties: hoe ga je ermee om als je ook gevoelens voor iemand anders ontwikkelt?

Er is zoveel onduidelijk, onbesproken, niet open, verzwegen, wat het volgens mij alleen maar moeilijker maakt. Daarom schilder ik onder andere nu ook binnen dit thema. Om openheid te realiseren. Om barrières te slechten.

En goh wat een nieuwe termen leer ik er inmiddels bij door al die gesprekken: golden shower, rim job… Ha ha. Ik noemde het altijd plasseks. Maar door het golden shower te noemen krijgt het opeens een mooiere lading lijkt het wel.

De kunstenaar heeft overigens helemaal geen moeite het thema seksualiteit te bespreken. Over de app hebben we inmiddels levendige gesprekken. Hij toont plaatjes van wat hij mooi vindt en voor je het weet heb ik er alweer een schilderij van gemaakt. Toch vind ik het best wel gek om met een andere man zulke gesprekken te hebben Over en weer waarderen we het contact dus gaan we ermee door. Wel met het in acht houden van elkaars grenzen, wat er in de praktijk op neer komt: rekening houden met mijn grenzen. Het lijkt inmiddels dat ik er eindelijk een mannelijke vriend bij heb met wie ik open heel veel kan bespreken, zonder dat we een relatie hebben. Dat vind ik heel fijn. Ik weet niet hoe lang het stand houdt, want we botsen ook, maar zo lang het lukt, is het goed en een leuke verlevendiging van mijn leven.

Je schreef over angsten en spanningen die zich vast gaan zetten in je lichaam en dat je daar misschien zangtherapie voor wilt volgen. Ik heb van anderen gehoord dat zangtherapie inderdaad bevrijdend kan werken, dus ik ben benieuwd naar je ervaringen.

Weet je, ik zie mensen van alles wel doen om hun angsten in te dammen of te bezweren

Weet je, ik zie mensen van alles wel doen om hun angsten in te dammen of te bezweren. Bijvoorbeeld pillen nemen. Zoals jij ook deed toen je naar Zweden ging. En op zich: als dat het mogelijk maakt dat je wel naar Zweden kunt, prima, denk ik dan. Maar aan de andere kant: het is maar een hulpmiddel.

Ik weet nog van die keer dat ik begin twintig was en enorm gestresst naar de dokter ging omdat ik mijn werk niet aankon. Of ik misschien een pilletje mocht om rustiger te worden. Wat hij toen tegen mij zei, ben ik nooit vergeten: "Je moet leren dit zelf aan te kunnen. De oplossing zit niet in een tabletje, maar in jou."

Hele duidelijke woorden en hij had gelijk, vond ik. Maar hoe? Jarenlang heb ik met dezelfde problemen geworsteld, totdat het zoveel werd dat ik naar een psycholoog ging. Daar heb ik vervolgens zoveel geleerd. Vooral door meditatie heb ik geleerd meer bij mezelf en bij mijn gevoel te blijven. Dat het niet erg is om angstig te zijn. Het is maar een gevoel. Als je bij dat gevoel blijft, niet handelen, niks doen, dan zie je vaak dat het zichzelf oplost. Dus trouw blijven aan jezelf, niet bang worden van je gevoelens. Gewoon accepteren als iets wat er even is en op een gegeven moment vanzelf weer weg gaat drijven.

Sinds ik dat eenmaal geleerd had, ben ik tegelijk veel steviger en vrijer in het leven komen te staan.

Als ik om me heen kijk zie ik soms mensen die dit nog niet hebben geleerd. Zo ken ik iemand die allemaal mooie soorten natuurstenen verzamelt, daar een altaartje van maakt en daar rituelen mee doet, om innerlijke rust te krijgen. Goed, als dat je helpt. Maar zo iemand wens ik eigenlijk toe te leren vertrouwen op zichzelf in plaats van dat neer te leggen in die stenen.

Ik moet er echter ook voor oppassen dat wat voor mij zo goed werkt niet als de enige heilzame weg te zien. Er zijn meer wegen die naar Rome leiden. Zo kan die stemexpressie wellicht je heel goed helpen bij het je beter kunnen uiten, je stem te laten horen, je grenzen aan te geven. Kortom, te staan voor wie je bent, zodat je minder spanning hoeft te ervaren. Ik heb meer goede verhalen gehoord, dus ik ben heel benieuwd naar je ervaringen, Karin.

Ik wil eerlijk zijn. Ik ben ook niet zonder angst

Ik wil eerlijk zijn. Ik ben ook niet zonder angst. Niemand is dat. Ook ik heb niet altijd even goede manieren misschien om ermee om te gaan. Zo ben ik behoorlijk ziek, al is het nog maar deels aangetoond. Mijn weerstand is laag en ik reageer op heel veel dingen allergisch. Daarom durf ik geen vaccinatie te nemen. Ik weet oprecht niet wat het met mijn lichaam gaat doen. Besmetting met corona zal natuurlijk nog raarder gaan, maar dat heb ik tot nu toe nog steeds buiten de deur weten te houden. Echter, nu met die super besmettelijke omicron weet ik het niet...en dan gaat de samenleving ook nog weer eens meer open, omdat ze niet zo bang zijn voor de gevolgen van dit virus. Maar mijn vermoeden is, dat als het me pakt, dat het me goed zal pakken. Ja, daar heb ik best wel angst voor. Als ik eraan denk, krijg ik haast spontaan tranen in mijn ogen. Want het leven vind ik nu al zwaar en dan corona er nog bij...ik moet er niet teveel bij stil staan.

Dus schilder ik. Het ene schilderij na het andere. Om maar niet na te hoeven denken wat de toekomst eventueel voor narigheid kan brengen. Want dat is dan, dat is niet nu. Is het een juiste strategie? Voor nu werkt het. Maar het heeft ook wel wat van kop in het zand steken, vind ik. Het is zoals het is.

Ik drink mijn thee op, neem straks wat havermoutpap en dan weer schilderen. Het volgende seksstandje. En dan kijk ik weer uit naar je volgende brief, lieve Karin. Ben zo benieuwd wat jij misschien al zingend hebt beleefd.

Liefs,

Mirna

Een kleine complotdenker

Beste Rob,

Wat een leuke tekening van je vrouw. Mieke ‘verstellend’, gemaakt in 1999, leuk dat dat er allemaal bij staat. Ik vind een datum ergens bij staan altijd fijn want dat geeft een beetje richting aan het een en ander. Over die corona-angst, ik vind dat er veel te veel op die angst wordt gefocust. Het maakt dat mensen bang worden en bange mensen houdt men lekker onder de duim.

Ik hoorde op de radio Geert Mak praten (een podcast) die het over Europa had, over onder andere al die landen die anders omgaan met de crisis, ook anders omgaan met geloven, bijvoorbeeld in Polen (zeer katholiek). In Albanië weer anders. Ik zou willen dat ik het beter onthouden had, maar het troostte me wel. Ik luister heel graag naar de radio, zeker ’s nachts als ik toch wakker lig; dan maar naar iets zinnigs luisteren.

Soms is het leven behoorlijk ingewikkeld voor een oud mens.

Dr. Spock was indertijd echt een bijbel van de omgang met baby’s. Ik gebruikte het ook en je had er heel veel aan. Verder ben ik niet zo heel erg nostalgisch, meer van het hier en nu! Over het hier en nu, ik zit met een uit z’n voegen groeiende heg, ik kan er haast niet meer langs, ik stuurde een briefje naar die buurman of we samen de kosten zouden delen, hij wilde die heg er ook wel uit, maar hij laat nu niets meer van zich horen!?! Nu zijn mijn dochter en ik er gisteren achtergekomen dat die heg op zijn erf staat, dus al die wortels staan bij hem in de tuin. Vervelend dat we er niet over kunnen praten, of overleggen! Ik laat er nu een hovenier naar kijken, overleggen wat we het beste kunnen doen. Tot zover mijn hegprobleem.

Inmiddels is het maandagmorgen geworden, ik ben aan het stoeien met afvalbakken van mij en de buurvrouw; die afvalscheiding schijnt ook alweer achterhaald te zijn; ‘verkeerd plastic’ erbij. Soms is het leven behoorlijk ingewikkeld voor een oud mens. Om je aan al die regels te houden, om over de coronaregels maar niet te spreken. Ik ben een heel kleine ‘complotdenker’ geloof ik. Die mensen willen wel gehoord worden!!

Er is heel mooie muziek van Händel op radio 4, daar houd ik van, een aria uit Julius Ceasar, door een countertenor denk ik. Dag Rob, veel groeten van een beetje mopperige pen-friend, neem me alsjeblieft niet kwalijk.

Elly

Een mens lijdt het meest...

Beste Elly,

Fijn om je brief te ontvangen en te horen dat het wat beter gaat. Mijn moeder zei vaak: “Ouderdom komt met gebreken.” Mijn moeder had een aantal uitspraken, die ik me kan herinneren en die richtingaanwijzers voor mij zijn, zoals: “Een mens lijdt het meest, door het lijden dat hij vreest.” Dat is in deze tijd wel van toepassing. Er heerst veel angst onder de mensen in deze coronacrisis. Die angst is ook gegrond, omdat we niet in de toekomst kunnen kijken en het aantal besmettingen oplopen. Soms met fatale gevolgen.

Een van mijn zoons is 52 jaar geworden. Geboren in de vroedvrouwenschool tegenover het OLVG, waar ik zelf ook geboren ben in het St. Anna Paviljoen. Het was een makkelijke geboorte. De arts zei: “Zo kunt u er wel tien krijgen!” Mieke lag te stralen. De geboortes van de kinderen is wel het mooiste wat ons is overkomen. Toen we in de taxi naar de vroedvrouwenschool reden zei Mieke: “Oh, ik ben wat vergeten! Het boek Moeder worden van Dr. Spock.” We hebben het toch maar niet opgehaald.

Ik vind het niet erg om verhalen uit het verleden steeds weer te herhalen, ze veranderen soms ook

Je hebt het druk met breien van kleertjes voor een nieuwe wereldburger. Heel waardevol dat je dit kunt doen. Mieke was daar ook altijd mee bezig. Breien, haken, kleding maken, kleding herstellen. Op een terras waar we samen zaten, had ze altijd iets bij zich, om aan te werken. Ze had daarbij altijd veel belangstelling van vrouwen. Die informeerden waar ze mee bezig was en vertelden wat ze zelf hadden gemaakt. Ik heb veel tekeningen gemaakt van Mieke als ze bezig was. Zoals de tekening Mieke verstellend. Alweer twintig jaar geleden.

De kinderen hebben de tekeningen uitgezocht en daar een boek van gemaakt. Ode aan Mieke. Had ik je dat al eerder verteld? Als ik mijn kleinzoon een verhaal vertel over vroeger luistert hij geboeid. Maar soms zegt hij ook: “Opa, dat heb je al verteld.” Hij houdt mij scherp. Ik vind het zelf niet erg om verhalen uit het verleden steeds weer opnieuw te vertellen. Ze veranderen soms ook. Ze hoeven niet altijd op de werkelijkheid gebaseerd te zijn.

Hartelijke groet, Rob

Goodbye

Beste Wil,

Allereerst... sorry, dat het zo lang duurde voordat ik je terugschreef.

Ik heb je wel een lange brief geschreven, om mijn visie op vaccinaties uit te leggen. Bij het schrijven van die brief voelde ik een soort 'oorlog' in me woeden, terwijl ik probeerde alles vanuit mijn perspectief uit te leggen. Na dagenlang zoeken naar de juiste woorden, heb ik deze brief weggegooid. Grappig genoeg was het de tweede keer dat ik een grote brief schreef die ik niet naar jou of dit project wilde sturen. Maar voor mij was het ook niet mogelijk om er niet over te schrijven... wat een grote blokkade opleverde om ook maar iets te schrijven. Het spijt me dat ik dit proces niet met je kon delen.

Voor mij is het afgelopen jaar een reis geweest naar een bewuste keuze tussen geloof of angst.

Voor mij is het afgelopen jaar een reis geweest naar een bewuste keuze tussen geloof of angst. Een strijd die zich in mezelf afspeelde en ook in de wereld buiten mij. Ik vond mijn vrede en voel me erg gelukkig met de harmonie in mij.

Maar toch voel ik niet de inspiratie om te schrijven, behalve om je mijn diepe verontschuldigingen te sturen, mijn beste Will. Het spijt me oprecht dat ik een schrijfpartner bleek te zijn die niet verder wil. Ik hoop dat je me kunt vergeven, maar bovenal hoop ik dat je een perfecte, nieuwe, magisch schrijvende schrijfpartner krijgt om brieven mee te delen,

Misschien kruisen onze paden elkaar een andere keer, op een andere manier.

Hou je goed Wil! Het beste voor jou.

Met liefde,

Mooniq Priem

De tijd vliegt

Beste Geertje,

De tijd vliegt, maar nu ga ik schrijven want ik vind het vervelend als er zo'n lange tijd tussen zit.

Ik twijfel niet hoor, over vaccineren. Hoe eerder hoe beter denk ik maar, het is meer dat een van mijn beste vriendinnen zich werkelijk zorgen maakt en denkt dat het echt gevaarlijk is, zoals ik al schreef. Ze zegt nu dat ze mij er niet van wil weerhouden, maar vindt dat ik een weloverwogen beslissing moet nemen en dus ook informatie moet lezen van kritische artsen/deskundigen. Daar zit wat in en ik vind het ook zorgzaam. Ik heb ook wel een en ander gezien en gelezen, maar ik wil nu toch vertrouwen op al die miljoenen andere artsen waaronder mijn eigen huisarts in deze zaak. Ik word ook zenuwachtig van die angstverhalen, ik kan er niet goed tegen, vind het al vervelend genoeg allemaal.

...ik wil nu toch vertrouwen op al die miljoenen andere artsen, waaronder mijn eigen huisarts...

Ik sprak de huisarts nog, het is heel lastig om de vaccinatie te organiseren vertelde hij, omdat iedereen nog een kwartier moet blijven. De dichtstbijzijnde grote locatie is de sporthal, waar dit jaar ook de griepprik werd gegeven. Maar toen was het naar binnen, prik, weer door andere deur naar buiten. Een soort lopende band. Ik heb het voor het eerst gedaan, weet niet of ik het volgend jaar weer doe, dat zie ik dan wel weer.

Maar hoe fijn moet het zijn om je toch redelijk beschermd te voelen en weer dichter bij mensen te kunnen zijn, de kinderen voorop! En leuke dingen doen!

Voel jij je enigszins beschermd omdat je het vaccin al gehad hebt?

Ik hoor inderdaad van mensen dat vooral de tweede prik best wel klachten geeft. We gaan het zien.

En ja je zou denken dat ik nu heel creatief ben: dat valt vies tegen

En ja je zou denken dat ik nu heel creatief ben: dat valt vies tegen. Ik heb een reden om niet op mijn werkkamer te kunnen zijn: de gevel lekt en er zit stinkende schimmel op de muur. Maar mijn huis is groot genoeg en ik zou zo lang op een andere kamer kunnen werken, min of meer. Ik heb alleen totaal geen zin om de hele zooi verplaatsen, en voor nu komt het er op neer dat ik eigenlijk kleine dingen doe, hier beneden aan de eettafel. Ik wil alleen liever niet dat er verf, lijm of ander troep op mijn parket komt, kreun. Gaat tot nu toe goed!

Afgelopen twee dagen ben ik wel lekker bezig geweest. De dochter van mijn andere beste vriendin (dat kan taaltechnisch natuurlijk niet, de 'andere beste' maar alla), we kennen elkaar meer dan 40 jaar, gaat morgen trouwen. Alleen familie en vrienden van het echtpaar. Dus ik kan er niet naar toe, maar ik heb wel een soort cadeaubon in elkaar geflanst met een gekke tekening van een bruidspaar en foto's en een mooie brief. En als ik dan zo bezig ben met knippen en plakken en tekenen dan krijg ik steeds weer nieuwe ideeën zodat ik op een gegeven moment tegen mezelf moet zeggen dat het zo goed is anders zou ik door blijven gaan. Heerlijk om te doen en met een doel. En het is heel erg leuk geworden, al zeg ik het zelf.

Zij woont in Den Haag, maar wij zien elkaar best vaak en vroeger ook met de kinderen, dus die zijn min of meer met elkaar opgegroeid. Mijn oudste zoon is een jaar ouder dan haar dochter, haar zoon is een jaar ouder dan mijn jongste zoon. Toen ze pubers werden zijn ze wel uit elkaar gegroeid, wij gelukkig niet.

Ik heb trouwens de neiging om net als bij Whatsapp steeds een smiley in te voegen.

het is zo nu en dan strontvervelend, dat alleen zijn

Leuk om te horen dat je aan het daten bent. Ik heb geen idee hoe ik dat nu moet aanpakken. Je ontmoet niet spontaan iemand, maar ja, hoe dan wel. Want het is zo nu en dan strontvervelend, dat alleen zijn. En ik heb geen zin om online te gaan swipen: deze wel, deze niet et cetera. Mijn ex is lid geworden van een organisatie waarbij je zelf dingen organiseert. Je wilt bijvoorbeeld naar een museum (toen dat nog kon), en dan meld je dat op die site en je schrijft dat je daar met zes mensen naar toe zou willen. Die melden zich dan aan en jij regelt het. En dat kan ook een voorstelling zijn, uit eten, wandelen of op een terras zitten, van alles. Ik heb in ieder geval begrepen dat het ongeveer zo werkt. Hij heeft zo ook zijn vriendin ontmoet. Maar ja, om daar nu ook lid van te worden terwijl hij dat ook is.....dat lijkt me nou niet zo'n goed idee haha. Bovendien ligt dat nu natuurlijk plat.

Ik hoorde gisteren over Partner Select, ik ga het eens opzoeken.

En toen zag ik ook weer de vraag: ' hoe denk je dat de wereld er uitzien in 2027?'. Een verplicht onderwerp. Jee, dat is wel iets om even over na te denken.

Ik bedacht me trouwens ook dat ik waarschijnlijk anders zou schrijven als je een man was. Bij een vrouw schrijf ik toch eerder (en makkelijker denk ik) op een 'vrouwen'-manier. Wat dat is? Er is in ieder geval veel gemeenschappelijks, ook al ken je elkaar niet. Je hoeft bepaalde dingen niet uit te leggen. Geeft dat een gevoel van veiligheid? Is dat het? Vrouwen praten in het algemeen makkelijker over persoonlijke dingen ook als je elkaar niet zo goed kent. Je kunt sneller de manier van communiceren op elkaar afstemmen. Mannen, ook als ze elkaar wél goed kennen, doen dat toch minder. Even heel zwart/wit gesteld.

ik bedacht me trouwens ook, dat ik waarschijnlijk anders zou schrijven als je een man was

Ik ben zelf niet direct een open boek, en kijk vaak eerst de kat uit de boom. Wat schrijvend geloof ik niet opgaat, maar dat zou ik denk ik wel weer doen als jij een man zou zijn. Eigenlijk wel interessant.

Toen ik vorig jaar een kleine week in het ziekenhuis lag, heb ik ook met een aantal verpleegkundigen (vrouwen) goede gesprekken gehad. Heel makkelijk. Wat is jouw ervaring op dat gebied, zijn vrouwelijke patiënten opener dan mannelijke? Ik denk dat leeftijd ook meespeelt trouwens.

Dat 2027 komt wel in een volgende brief, ik ga nu stoppen. De zon schijnt, ik ga de vlinderstruik snoeien en vanmiddag even bij mijn jongste zoon thee drinken.

Hartelijke groet en een fijn weekend,

Dorine

Briefwisseling met een onbekende

Beste Geertje,

Toch wel gek om te schrijven aan iemand die je niet kent, en tegelijkertijd maakt het dat ook wel weer makkelijker. Ik vind het een heel bijzonder project, en hoop dat wij een leuke briefwisseling zullen hebben. Zo op het eerste gezicht zie ik wel een houding in het leven die overeenkomt. Ik geniet ook van het leven, maar mis nu, na al die tijd ook wel heel erg die leuke dingen zoals: theater, restaurant, terras enz. En vooral mis ik het knuffelen met de kinderen en andere familie. De jongens zijn voorzichtig, maar niet zo heel erg met hun vaste vrienden, en willen mij niet besmetten.

Ik lees in jouw brief niets over een partner, dus waarschijnlijk ben je ook alleen. Ik vind dat nu echt wel lastig soms en dan kan ik wel een rotdag hebben. Gelukkig heb jij je kinderen nog thuis. Ik heb twee katten, en ik ben echt heel blij met ze!

...waarschijnlijk ben jij ook alleen

Bijna een jaar geleden hadden we onze eerste lockdown. Naast alle onrust om een onbekend virus en de dieptrieste situatie in onder andere Italië, vond ik het in het begin voor mezelf ook wel iets hebben. Een mooi moment om al die klusjes te doen die al heel lang wachtten om gedaan te worden. En om eens echt bij mezelf stil te staan: er is best veel gebeurd de laatste tien jaar. Er natuurlijk vanuit gaande dat die lockdown maar een paar maanden zou duren...

Zo had ik de jongens beloofd om voor hun 21ste verjaardag een boek te maken met foto's en belangrijke documenten zoals zwemdiploma's, het schooladvies, tekeningen en ga zo maar door. Ik had al heel veel verzameld vóór Corona en dat zit in een mapje op mijn laptop. En eerlijk gezegd, daar zit het nu nog. Wel met nog meer foto's, dat dan weer wel. En de jongens zijn nu 24 en 27....

De zolder opruimen, kleren uitzoeken, zooi naar het grofvuil brengen, meer schilderen en nog veel meer. Nu eens echt regelmatig mediteren, maar een beetje hapsnap.

Veel dingen heb ik wel gedaan (vooral heel veel weggooien!), maar heel veel ook niet. Het is zeker niet zo dat ik lui ben, verre van, maar er waren vaak dingen die blijkbaar op dat moment belangrijker waren dan een fotoboek maken. En ik moest ook nog onder het mes; een flinke operatie maar alles is gelukkig goed gegaan.

Ik heb enorm genoten van de zomer en de tuin, daar heb ik veel in gewerkt, en lekker buiten gezeten met bezoek terwijl ik herstelde. Ik ben echt dankbaar voor mijn huis en tuin en de buurt waarin ik woon met fijne buren.

Ik ben echt dankbaar voor mijn huis en tuin (..) de sneeuwklokjes staan op ontploffen

En fijn dat we nu weer naar de lente gaan, de sneeuwklokjes staan op ontploffen.

Het ging natuurlijk allemaal anders, we hadden geen idee, het was geen kwestie van een paar maanden, dit virus blijkt veel erger te zijn dan we dachten en de wereld waarin we nu leven vind ik bizar. We zijn een jaar en vele doden verder.

Soms lijkt het alsof ik er aan gewend ben, en dan ineens weer realiseer ik me dat dit allemaal zo gek, naar en triest is voor veel mensen. En dat het geen film is, geen droom, maar de realiteit. Zelf heb ik geen Covid gehad, ik hoop dat dat voor jullie ook geldt, en als het wel zo is, dat het meeviel. Mijn lieve halfbroer van 91 (ja echt) heeft vijf dagen in het ziekenhuis gelegen en toen ging het wel weer beter. En al snel ging het weer héél veel beter, het blijft zo raadselachtig met deze ziekte. Hij is wel snel moe, en loopt niet zo goed meer, maar zegt “dat dat natuurlijk ook eventueel aan de leeftijd zou kunnen liggen”.

Nu mijd ik het onderwerp maar zo veel mogelijk

In de loop van de tijd zijn er natuurlijk ook steeds meer 'deskundigen' opgestaan, wat het soms moeilijk maakt om de juiste informatie te krijgen en ook om met vrienden of kennissen geen conflict te krijgen over hoe het nu allemaal moet als die heel anders denken. Een van mijn beste vriendinnen is zo iemand, ze vindt het vaccineren bijvoorbeeld levensgevaarlijk. Tja. Zij was in het begin ook voorzichtig, afstand houden, handen wassen, maar heeft het grotendeels naast zich neergelegd. Ze leeft wel veel makkelijker dan ik, dat is fijn voor haar :-). Nu mijd ik het onderwerp maar zo veel mogelijk. Wel verbazen we ons allebei er over dat je toch weinig hoort over de ontwikkeling van een goed medicijn. Nou ja, dat is weer een verhaal apart.

Ik weet niet of jij ook te maken hebt met Covid-patiënten in je werk, in ieder geval zal het in het ziekenhuis anders zijn dan voor die tijd. Vrienden van mij wonen een paar huizen verder, en hij werkt in periodes op de IC. Hij is heel blij met zijn eerst prik, en ik moet je zeggen dat ik er ook erg naar uitkijk.

Nu is het alweer 12 februari, er gebeurde ineens weer van alles, in ieder geval had ik niet de rust om mijn brief af te maken. Dat zal ik nu wel doen, en ik zal hem ook vandaag versturen. En daarna mijn dagelijkse wandeling maken in het zonnetje. Jij legt waarschijnlijk heel wat meters af in het ziekenhuis.

Vroeger maakte me het nooit zo uit wat voor weer het was, en zag ik ook nooit op tegen de winter, zoals veel voor mij toen oudere mensen wel deden. Mijn ex-man, waar ik gelukkig heel goed contact mee heb, vindt het altijd vreselijk. Ik vind de zomer fijner, maar de winter geen drama. Ik merk wel dat het zeker van invloed is of de zon schijnt of dat het een grijze dag is. Niet dat ik van een grijze dag meteen depri word, maar van de zon word ik wel blij!

Ouder worden is sowieso wel een bijzonder ding met alles wat erbij hoort. Afijn, een andere keer wellicht daarover.

En intussen lijkt het er op dat ik nu toch ineens redelijk snel gevaccineerd ga worden, als 63-jarige. We gaan het zien.

Ik ben benieuwd naar jouw brief.

Hartelijke groet,

Dorine

Zon, sneeuw, of een gezellig gesprek

Hoi Hester,

De narigheid groeit. In mijn ogen werken pijn en onrust niet om een ander bewustzijnsniveau te bewerkstelligen, meer angst en onrustige groepen is het gevolg. Mensen met dezelfde opvattingen vinden elkaar en versterken aanwezige gevoelens.

Dat je schrijft dat er een idee zit achter corona is op mij verkeerd overgekomen. Een ziekte is nooit iemand zijn idee of van iets. Het legt vooral bloot dat hoe we nu met de aarde omgaan de verkeerde manier is en een hoge prijs heeft. Ziektes springen, door onze gewoonten, sneller over en kunnen sneller reizen. Ik mis in de boodschap dat we dit zelf kunnen verminderen door bewuster te reizen.

Voor mij lukt relativeren door te wandelen, te lezen en muziek te luisteren. Na mijn ziekte weet ik hoe positief gezond voelen is en de positieve dingen van het leven in te zien. Zoals de zon, sneeuw, of een gezellig gesprek.

Ik denk dat we verschillen in hoe we tegen de situatie aankijken

Waar mijn angst in zit is dat corona mensen uit elkaar drijft. Huiselijk geweld neemt toe, geweldsdelicten en GGZ-problematiek. Er zijn mensen die wetenschappers als vijand zien en anderen geloven dat corona een vijand is. Ook is er een grote groep die reflecteren op zichzelf lastig vindt. Zij zullen zich minder bewust zijn van wat zij kunnen doen om het probleem op te lossen.

Ik denk dat we verschillen in hoe we tegen de situatie aankijken. Ik kan er niet inkomen dat de huidige gevolgen voor individuele mensen echt nodig zijn. Mensen voelen zich onveiliger en zien hun bestaansrecht vervagen.

De '30 van Almere' heb ik toevallig gezien. Ik fiets vaak over die dijk. Met regen en storm ga ik er vaak heen.
Hopelijk kun je dit jaar weer in Almere rennen.

Op welk gedicht ben je het meest trots en waarom?

Tot schrijfs,

Rayan